میدان نقش جهان اصفهان: جاذبه ها، تاریخچه و قدمت

میدان نقش جهان اصفهان یکی از معروف‌ترین بنا‌های تاریخی و جاهای دیدنی اصفهان است. این میدان قبل از انقلاب با نام میدان شاه و بعد از انقلاب با نام میدان امام مشهور شده و یکی از مکان‌های تاریخی، دیدنی و توریستی به جامانده از دوره صفوی محسوب می‌شود. با قدم زدن در این میدان می‌توانید مجموعه‌ای از هنر، طبیعت، تاریخ و فرهنگ ایرانی را یک‌جا تماشا کنید و لذت ببرید. در ادامه شما را با تاریخچه، معماری و قدمت میدان نقش جهان اصفهان و مکان‌های دیدنی آن آشنا خواهیم کرد.

فهرست مطلب:

• دیدنی های میدان نقش جهان اصفهان
• تاریخچه و قدمت میدان
• معماری میدان
• امکانات رفاهی و تفریحی میدان

دیدنی ‌های میدان نقش جهان

هر گردشگری که پا در این میدان می‌گذارد محو تماشای زیبایی‌های میدان نقش جهان اصفهان می‌شود. در فضای میانی میدان یک حوض بزرگ قرار دارد که فواره‌های زیبایی در آن در حال رقصیدن هستند.

دور تا دور این میدان حدود ۲۰۰ حجره ساخته شده که در حال حاضر صنایع دستی اصفهان مانند انواع ظروف مسی، میناکاری، قلم زنی و... در آن‌ها به فروش می‌رسد. البته حتی اگر از این فروشگاه‌ها نیز خرید نکنید می‌توانید تنها با قدم زدن و تماشای صنایع دستی از آن‌ها لذت ببرید.

علاوه‌بر تمام این موارد در چهار ضلع میدان نقش جهان چند اثر تاریخی بی نظیر وجود دارد که برای بازدید از هرکدام به یک الی دو ساعت وقت و یک دوربین عکاسی برای گرفتن عکس‌های بی نظیر از هنر دست هنرمندان و معماران ایرانی احتیاج دارید.

برای رسیدن به این میدان زیبا، باید به سمت شمال اصفهان حرکت کنید. چند مسیر مختلف برای رسیدن به میدان نقش جهان وجود دارد. اما اگر با ماشین شخصی یا تاکسی به قصد رفتن به این میدان را دارید به خیابان حافظ یا خیابان سپاه بروید. این خیابان‌ها را تا انتها ادامه دهید تا به میدان برسید. البته ورود خودرو به میدان ممنوع است و باید خودرو را در پارکینگ گذاشته و چند قدمی را پیاده طی کنید.

در ادامه به معرفی این مکان‌های تاریخی و دیدنی خواهیم پرداخت.

۱. عمارت عالی قاپو

عمارت یا کاخ عالی قاپو در ضلع غربی میدان قرار دارد. این عمارت بین سال‌های ۹۷۱ تا ۹۷۷ خورشیدی پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان ساخته شده است. دستور ساخت عالی قاپو را شاه عباس اول در قرن دهم هجری داد تا از آن به عنوان مکانی برای سلاطین صفوی استفاده شود.

عمارت عالی قاپو اصفهان در ابتدا دارای یک ساختمان و معماری ساده بوده اما به مرور زمان طبقاتی به آن اضافه گردید و در نهایت در زمان شاه عباس دوم ایوان ستون دار آن ساخته شد. این عمارت دارای ارتفاع ۴۸ متر در ۶ طبقه با پله‌های مارپیچ است. جذاب‌ترین و دیدنی‌ترین بخش کاخ عالی قاپو مینیاتور‌ها، تزئینات چوبی سقف ایوان و گچ بری‌های هنرمند معروف صفوی رضا عباسی محسوب می‌شود.

۲. مسجد شیخ لطف الله

این مسجد طی سال‌های ۱۶۰۲ تا ۱۶۱۹ میلادی در دوران صفوی در ضلع شرقی میدان توسط استاد هنرمند محمدرضا اصفهانی ساخته شد. در این مسجد می‌توانید شاهکاری از کاشی کاری و معماری میدان نقش جهان اصفهان در قرن یازدهم را مشاهده کنید. معمار این مسجد شیخ بهایی بوده و کاشیکاری آن توسط رضا عباسی انجام شده است.

ماجرای ساخت مسجد شیخ لطف الله از این قرار است که شاه عباس دستور داد یک مسجد مخصوص خانواده پادشاه که در عمارت عالی قاپو زندگی می‌کردند بسازند. جالب است بدانید که یک تونل زیرزمینی عمارت عالی قاپو را به مسجد شیخ لطف الله متصل می‌کند. این تونل به این علت ساخته شد تا خانواده پادشاه به راحتی از عمارت به مسجد بروند.

این مسجد به دلیل خصوصی بودنش کوچکتر از مسجد امام و بدون مناره ساخته شده است، اما گنبد این مسجد مدور‌ترین و زیباترین گنبد جهان به حساب می‌آید. مسجد شیخ لطف الله به دلیل معماری زیبایی که دارد در دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ۱۰۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

۳. مسجد امام

در جنوب میدان امام اصفهان مسجدی ساخته شده که با نام‌های مختلفی چون مسجد شاه، مسجد جامع، مسجد امام و مسجد سلطانی نیز شناخته می‌شود. مسجد امام یکی از باشکوه‌ترین مساجد قرن ۱۱ هجری است و کاشی کاری‌های بی نظیر این مسجد شاهکاری از هنر معماران زمان صفوی را نشان می‌دهد.

معمار این بنا استاد علی اکبر اصفهانی و ناظر ساختمان آن محب علی بیک الله بوده و خوش نویسانی چون علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمدرضا امامی و محمدصالح امامی کتیبه نگاری‌های آن را انجام داده‌اند.

ماجرای ساخت مسجد امام از این قرار است که شاه عباس اول در سال ۱۰۲۰ هجری قمری به خاطر بیست و چهارمین سال فرمانروایی خود دستور می‌دهد مسجدی بزرگ و بی‌همتا بسازند.

جالب است بدانید معمار این مسجد شیخ بهایی بوده و آن را به گونه‌ای طراحی کرده که مسجد دقیقا روبه قبله ساخته شود. در طاق ورودی این مکان تاریخی مقرنسی پرنقش و نگار دیده می‌شود که هنر، زیبایی و ابتکار خالق آن قابل توصیف نیست.

۴. سردر بازار قیصریه

سر در قیصریه یک بنای زیبا و تاریخی از دوران صفویه است که در قسمت شمالی میدان و طی سال‌های ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۹ قمری ساخته شده و ورودی اصلی بازار فعلی میدان نقش جهان است. ساخت این سردر معروف ۱۸ سال طول کشید. با مشاهده این سر در قوسی شکل یکی از ارزشمندترین نقاشی‌های مربوط به دوره صفویه را خواهید دید.

علت انتخاب نام قیصریه برای این سردر شباهت بسیار زیاد آن به یکی از بنا‌های شهر قیصریه بوده است. این بنا در گذشته سه طبقه داشته اما امروزه طبقه سوم آن که نقاره خانه بوده تخریب شده و تنها دو طبقه از آن باقی مانده است.

۵. دروازه‌های چوگان

در ضلع شمالی و جنوبی میدان ستون‌هایی سنگی و کوتاه دیده می‌شود که بازمانده‌های ورزش و بازی چوگان در زمان صفوی است. در این بازی اسب سواران باید بتوانند با دسته‌هایی چوبی که در دست دارند توپ را وارد دروازه حریف کنند و پیروز شوند.

تاریخچه و قدمت میدان نقش جهان

قبل از اینکه اصفهان را به عنوان پایتحت صفویه انتخاب کنند در محل میدان امام کنونی باغی وجود داشت که محل استقرار ساختمان‌های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق‌قویونلو‌ها بود و به آن نقش جهان می‌گفتند. در سال ۱۰۱۱ قمری شاه عباس صفوی دستور می‌دهد در باغ نقش جهان میدانی بسازند.

پس از آن در دوره شاه سلیمان، شاه سلطان حسین و در دوره قاجار این میدان به دست فراموشی سپرده شد و بخش‌هایی از آن تخریب گردید. در زمان حکومت رضا شاه دستور مرمت و بازسازی این میدان داده می‌شود و میدان را به شکل امروزی در‌ می‌آورند.

خوب است بدانید میدان امام اصفهان در گذشته مرکز تجمعات مذهبی و سیاسی بوده است و علاوه‌بر آن در فضای میانی میدان برای فعالیت‌های ورزشی و تفریحی و بازی‌هایی مثل چوگان، قاپون اندازی و... استفاده می‌کردند.

معماری میدان شاه عباس

میدان نقش جهان با مساحت ۸۵ هزار مترمربع به شکل مستطیل و به دستور شاه عباس اول با الگو گرفتن از باغ نخجوان آذربایجان ساخته شد. معماری میدان و بنا‌های تاریخی اطراف آن حاصل هنر معماران و هنرمندان برجسته ایرانی همچون شیخ بهائی، استاد علی اکبر اصفهانی و استاد محمدرضا اصفهانی است.

میدان امام همراه با بنا‌های تاریخی اطراف میدان شاهکاری از معماری ایرانی در دوره صفوی را نشان می‌دهد. این میدان با چند درجه انحراف شمالی جنوبی ساخته شده به طوری که مسجد امام (در ضلع جنوبی) به سمت قبله قرار دارد و هنر معماران قدیمی و اصیل ایرانی را به رخ می‌کشد.

امکانات رفاهی و تفریحی میدان

امکانات تفریحی و گردشگردی موجود در میدان نقش جهان اصفهان جذابیت این مکان را دوچندان کرده است تا گردشگران بتوانند خاطره‌ای خوب از گردش در این میدان را به یادگار ببرند. از جمله این امکانات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. بازاری بزرگ برای خرید: بازار بزرگ اصفهان با قدمتی ۴۰۰ ساله یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین بازار‌های ایران و مناسب برای عاشقان و علاقمندان به خرید است. همچنین در این بازار انواع صنایع دستی اصفهان به فروش می‌رسد؛ بنابراین بهترین محل برای خرید سوغاتی مخصوص خانواده و دوستان است.
2. درشکه سواری: یکی از تفریحات متنوع میدان نقش جهان اصفهان کالسکه‌هایی هستند که دور تا دور میدان می‌چرخند. به شما پیشنهاد می‌کنیم در بازدید از این مکان تاریخی حتما درشکه سواری را نیز تجربه کنید.
3. رستوران و کافی شاپ: پس از گشت و گذار در میدان و بازدید از آثار باستانی وقت آن رسیده که در یک رستوران یا کافی شاپ کمی استراحت کنید. در این میدان تا دلتان بخواهد رستوران‌های سنتی و مدرن، کافی شاپ، بستنی فروشی و... وجود دارد که جز بهترین رستوران های اصفهان محسوب می‌شوند و بنا به میل خودتان می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید و ساعاتی را برای رفع خستگی در آنجا بگذرانید.

با میدان نقش جهان اصفهان آشنا شدید. خوب است بدانید این میدان تاریخی در ۸ بهمن ماه ۱۳۱۳ هجری شمسی با شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. علاوه‌بر این به خاطر اهمیت و شکوهی که دارد در اردیبهشت ۱۳۵۸ میدان امام اصفهان اولین بنای ایرانی بوده که با شماره ۱۱۵در میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.

توصیه ما به شما این است که برای بازدید از این میدان و آشنا شدن با قدمت میدان نقش جهان حتما برای یک بار هم که شده به اصفهان سفر کنید. اگر قصد سفر به نصف جهان را دارید توصیه می‌کنیم مطلب معرفی اقامتگاه اصفهان را از دست ندهید. در پایان اگر اطلاعات دیگری در مورد این منطقه دارید آن را با ما و سایر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.