قره کلیسا کجاست؟ معرفی قدیمی‌ترین کلیسای جامع + عکس

اگر به معماری کلیساها و عبادتگاه‌های قدیمی علاقه دارید، قطعا از دیدن کلیسایی پر نقش و نگار که قدمت آن به اوایل دوران مسیحیت بازمی‌گردد، بسیار لذت خواهید برد. قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی است که مقصد مناسبی برای علاقه‌مندان به بناهای تاریخی به شمار می‌رود. در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که قره کلیسا کجاست، چه تاریخچه‌ای پشت این بنا وجود دارد و چه زمان‌هایی برای بازدید از آن مناسب‌تر است.پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

فهرست مطلب:

• قره کلیسا کجاست؟
• تاریخچه کلیسا
• معماری کلیسا
• زمان بازدید
• بهترین فصل سفر
• دیدنی‌های نزدیک به کلیسا
• نکات مهم در سفر

قره کلیسا کجاست؟ چطور باید به دیدن این کلیسا برویم؟

قره کلیسا که به کلیسای مقدس تادئوس نیز مشهور است در استان آذربایجان غربی، شهرستان چالدران، منطقه سیه چشمه قرار دارد. فاصله قره کلیسا تا ارومیه 240 کیلومتر، تا تبریز 230 کیلومتر و تا ماکو 70 کیلومتر است.

برای رسیدن به این جاذبه توریستی چند راه پیش روی شما خواهد بود. اگر می‌خواهید به این منطقه زیبا سفر کنید، می‌توانید ابتدا خود را با وسیله شخصی، اتوبوس و یا هواپیما به تبریز برسانید. پس از آن می‌توانید وارد جاده میشو داغ شوید. در این مسیر به ترتیب از صوفیان، شمال منطقه حفاظت شده میشو داغ، کشکسرای و زنجیره خواهید گذشت. همچنان به این مسیر ادامه دهید تا به منطقه حفاظت شده مراکان برسید. پس از دیزج حاتم خان از جاده به طرف چپ خارج شوید تا به ترتیب به  قره ضیا‌الدین، صبیر خان، آغ بلاغ مخور و قوشا بلاغ سفلی و قزنقو برسید. بعد از عبور از این روستاها کلیسای زیبای تادئوس را خواهید دید. برای آن که از تبریز به این کلیسای زیبا برسید، تقریبا سه ساعت و نیم در راه خواهید بود.

راه دیگر آن است که با وسیله شخصی یا اتوبوس به ارومیه بروید. در ابتدا لازم است از جاده شمالی ارومیه که به سمت خوی می‌رود خارج شوید. در این مسیر از قزل آشق، چنقر الوی یکان، عسگر آباد، عربلوی بیشه، اوزولو، حصار بابا گنجه، نوشین، رحیم آباد، ماکو کندی، سلطان آباد و گل تپه خواهید گذشت بعد از گل تپه به یک دو راهی برخورد خواهید کرد. لازم است تا این دو راهی را به چپ بپیچید تا به قولنجی، سلماس و پس از آن خوی برسید. از خوی تا کلیسا تادئوس مقدس تقریبا 100 کیلومتر راه است. برای رسیدن به کلیسا کافی است از خوی به سمت قره ضیا‌الدین بروید و باقی مسیر را مثل مسیر تبریز به کلیسای مقدس تادئوس طی کنید. برای آن که از ارومیه به این کلیسا برسید، نزدیک به چهار ساعت زمان لازم است.

چرا باید از قره کلیسا بازدید کنیم؟ 

در بالا به اینکه قره کلیسا کجاست و چگونه می‌توان خود را به این مکان رساند، اشاره کردیم. در ادامه با ویژگی‌های جذاب این کلیسای مقدس بیشتر آشنا خواهید شد. کلیسای مقدس تادئوس بر مزار تاتائوس ساخته شده است و گفته می‌شود قدیمی‌ترین کلیسای جهان به شمار می‌رود که تا این زمان بر جای مانده و می‌توان از آن بازدید کرد. این بنای پر نقش و نگار در 7 ژوئیه 2008، مصادف با 17 تیر سال 1387 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. در ادامه بیشتر در رابطه با تاریخچه و معماری این بنای مذهبی-تاریخی خواهیم گفت.

تاریخچه کلیسا تادئوس

یکی از تاریخ‌نویسان ارامنه به نام موسس خورناتسی روایت می‌کند که این کلیسا در اوایل دوران مسیحیت ساخته شده و همان‌طور که اشاره شد محل دفن تاتائوس یا همان تادئوس مقدس است. تادئوس مقدس یکی از حواریون مسیح (ع) بود که در منطقه ارمنستان دین مسیحیت را تبلیغ می‌کرد. در آن زمان دختر پادشاه ارمنستان نیز مسیحی بود و تادئوس مقدس، دختر پادشاه ارمنستان، سان دخت و چند نفر دیگر تبلیغات دینی این منطقه را به عهده داشتند. پادشاه ارمنستان دستور بازداشت این افراد و پس از آن شکنجه آن‌ها را داد. در جریان شکنجه، تادئوس به قتل رسید و پیکر او در جایی که امروزه به کلیسای تادئوس مشهور است، آرام گرفت. سان دخت نیز به اولین شهید ارمنی معروف است که در همین اتفاق جان باخت.

گفته می‌شود که این بنا در زمان گریگور روشنگر که اولین رهبر دینی ارمنیان بود، ساخته شد. زنون گلاک اسقف نیز در کتابی به نام تاریخ دارون به معماری این بنا اشاراتی کرده و با توجه به آن چه در این نوشته‌ها آمده است، به نظر می‌رسد در سده چهارم در این مکان کلیسای بسیار کوچکی وجود داشته است. این بنا در سده نه یا ده میلادی تبدیل به کلیسای بزرگی شده و از نظر امکانات تا جایی پیشرفت کرد که اسقف‌ها و راهبان می‌توانستند در آن اقامت کنند.

معماری کلیسای مقدس تادئوس

این کلیسا از نظر معماری یک شاهکار هنری محسوب می‌شود و حجم‌پردازی‌های منحصر به فردی دارد. در اطراف این کلیسا دیوار دفاعی و پنج برج دیده‌بانی وجود دارد که سبب شده‌اند تا این کلیسا علاوه بر یک بنای مذهبی شبیه به یک قلعه نیز باشد. به جهت وجود دیوار دفاعی و برج دیده‌بانی این کلیسا شبیه به کلیسا اچیادزین است که در ارمنستان قرار دارد. 

به طور کلی این بنا دارای یک حیاط شرقی و یک حیاط غربی است و درون آن 47 اتاق قرار دارد که هر کدام مخصوص یکی از اعضای کلیسا بوده است. در این اتاق‌ها راهبان، طلبه‌ها، محققان و نگهبانان کلیسا سکونت داشتند. در این کلیسا زیرزمینی وجود دارد که در آن ناهارخوری، آشپزخانه و آسیاب قرار گرفته است. کلیسای مقدس تادئوس دو گنبد با ارتفاع 24 متر و 18 متر دارد.

همان طور که اشاره شد این کلیسا بسیار پر نقش و نگار است. در این کلیسا می‌توان نقوشی مثل نقوش حیوانات، انسان، گل و بوته را دید که برخی از نقوش روایتگر وقایع تاریخی و داستان‌های ارامنه هستند. سقف این کلیسا با مرمر سفید و سنگ‌هایی به رنگ سیاه مزین شده است. در محوطه کلیسای مقدس تادئوس چند قبر و یک حوض قرار دارد. البته گفتنی است که مقبره سان دخت که پیش‌تر در مورد او توضیح دادیم، در این مکان نیست و در تپه‌ای نزدیک به این بنا قرار گرفته است.

بر اساس کتیبه‌ای که در محراب کلیسا قرار دارد، این کلیسا در سال 1319 میلادی به دلیل یک زلزله شدید تقریبا به کلی نابود می‌شود و 10 سال طول می‌کشد تا مرمت شود. در سال 1691 میلادی نمای خارجی کلیسا با سنگ‌های سیاه مزین و پس از آن در 1810 میلادی سنگ‌های سفید هم به نمای کلیسا افزوده شد.

زمان بازدید از کلیسا تادئوس

برای آن که ببینیم چه زمانی برای بازدید از کلیسای مقدس تادئوس مناسب است، ابتدا باید با مراسم این کلیسا و زمان برگزاری آن آشنا شویم. اواخر تیر تا اوایل مرداد در این مکان مذهبی-تاریخی مراسم باداراک برگزار می‌شود. این تاریخ زمان شهادت تادئوس است و مراسم مذهبی باداراک را نیز به همین منظور برگزار می‌کنند. نام دیگر این مراسم عشای ربانی است و طی آن مسیحیان مقبره تادئوس مقدس را زیارت کرده و به دعا و نیایش می‌پردازند. اگر از ارامنه نیستید در این زمان اجازه ورود به کلیسا را نخواهید داشت. مراسم معمولا در سه روز خواهد بود و ارامنه معتقدند تادئوس مقدس در یکی از این سه روز به شهادت رسیده است. زمان بازدید از این کلیسا در بهار و تابستان 9 صبح تا 8 شب و در پاییز و زمستان 9 صبح تا 5 بعد از ظهر است.

بهترین فصل برای بازدید از قره کلیسا

با توجه به جغرافیای منطقه، سفر به این مکان دیدنی در پاییز و زمستان بسیار سخت خواهد بود و ممکن است به دلیل بارش برف جاده‌های نزدیک به آن مسدود باشند. ما توصیه نمی‌کنیم که در این فصول به کلیسا تادئوس بروید اما اگر در این زمان به بازدید می‌روید، حتما از طریق راهداری از باز بودن راه‌ها اطمینان حاصل کنید. بهترین زمان برای بازدید از این کلیسای دیدنی بهار، پاییز و تابستان است. به طور کلی توصیه می‌کنیم از اواسط اسفند تا اواسط مهر به این منطقه سفر کنید. دوباره تاکید می‌کنیم که این کلیسا در زمان برگزاری مراسم مذهبی (دهه آخر تیر و دهه اول مرداد) پذیرای غیر مسیحیان نیست.

دیدنی های نزدیک به قره کلیسا

همان طور که گفتیم سان دخت یکی از مبلغین مسیحیت و دختر پادشاه ساناتروک بوده است. در زمانی که پادشاه ارمنستان دستور بازداشت و شکنجه تادئوس را می‌دهد، سان دخت نیز دستگیر شده و شکنجه می‌شود. این بانو در جریان شکنجه‌ها به شهادت می‌رسد و هم اکنون مزار او در تپه‌ای نزدیک به کلیساست. این تپه امروزه به یکی از جاذبه‌های دیدنی نزدیک به کلیسای مقدس تادئوس تبدیل شده است و زیارتگاهی برای ارامنه و مکانی دیدنی برای گردشگران به حساب می‌آید.

یکی دیگر از دیدنی‌های نزدیک به کلیسای زیبای تادئوس، کلیسا و مقبره زاکاره یا زاکاریاست که این کلیسا نیز در بخش شمالی کلیسا تادئوس مقدس قرار دارد. این کلیسا چندی پیش مرمت شد و گردشگران می‌توانند از این مکان تاریخی مذهبی نیز دیدن کنند.

نکات مهم در بازدید از قره کلیسا

اکنون که با این کلیسا آشنا شدید، در بازدید از آن نکاتی را نیز باید رعایت کنید تا سفر خوشی را تجربه کنید. این نکات عبارتند از:

• اگر در زمستان و فصول سرد قصد سفر به کلیسای دیدنی تادئوس را دارید، حتما پیش از آغاز سفر از وضعیت راه‌ها مطلع شوید، زیرا ممکن است به دلیل بارش برف برخی از جاده‌ها بسته باشند. در صورت سفر در این فصول توصیه می‌کنیم تا حتما زنجیر چرخ به همراه داشته باشید.
• در دهه پایانی تیر ماه و در دهه ابتدایی مرداد ماه در این مکان مراسم باداراک یا عشای ربانی برگزار می‌شود. این مراسم هم‌زمان با شهادت تادئوس مقدس است و غیر مسیحیان به هیچ عنوان حق حضور در مراسم را نخواهند داشت. به همین خاطر بهتر است در این زمان به این منطقه سفر نکرده و سفر خود را موکول به زمان دیگری کنید.
• این مکان دیدنی در پاییز و زمستان تنها تا ساعت 5 عصر پذیرای بازدیدکنندگان است. زمان بازدید در بهار و تابستان تا 8 شب خواهد بود.

کلیسای تادئوس قدیمی‌ترین کلیسای جهان بوده و مقبره یکی از حواریون مسیح که تادئوس نام داشته است، در این کلیسا قرار دارد. تادئوس مقدس توسط پادشاه ارمنستان بازداشت و شکنجه شد و در طی شکنجه به شهادت رسید. این کلیسا دارای معماری منحصر به فردی بوده و در اطراف آن دیوار دفاعی و برج دیده‌بانی قرار دارد. در اواخر تیر و اوایل مرداد در این کلیسا مراسم باداراک برگزار می‌شود و در این زمان تنها مسیحیان می‌توانند از بنا بازدید کنند. 

اگر تا کنون از این مکان بازدید کرده‌اید، نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید. همچنین اگر قصد سفر با تورهای مجوزدار و معتبر را دارید، می‌توانید از سایت ایرانگرد در این زمینه کمک بگیرید.