چالدران: معرفی جاهای دیدنی چالدران + راهنمای سفر

چالدران از شهرهای مرتفع ایران است که آب‌وهوای کوهستانی و سردی دارد. در فصل تابستان این شهر تا حدی خنک است که اصلا نیازی به استفاده از کولر و سیستم‌های خنک کننده هوا نیست. در واقع سیستم‌ خنک کننده در منازل ساکنان این شهر فقط پنکه بوده و کسی کولر نمی‌خرد. به همین دلیل این شهر به تنها شهر بدون کولر در ایران معروف شده است و با هوای خنک خود، گردشگران زیادی را در ماه‌های گرم سال جذب می‌کند. البته ناگفته نماند که این شهر جاذبه‌های بسیاری نیز دارد که بازدید از آنها خالی از لطف نیست. جاهای دیدنی چالدران نه تنها جاذبه‌های طبیعی است، بلکه شامل دیدنی‌های تاریخی نیز می‌شود. در ادامه شما را با این شهر و جاذبه‌هایش بیشتر آشنا می‌کنیم. 

چالدران کجاست؟

شهرستان چالدران در شمال غربی استان آذربایجان غربی و میان رشته‌کوه‌های زاگرس قرار دارد و مرکز آن سیه‌چشمه است. این شهر در زمان قدیم بخشی از شهر ماکو بوده است. در قدیم به به این منطقه قره عینی، قره سو و قره بلاغ گفته می‌شد اما به دلیل نبرد شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی در جنگ چالدران، پس از انقلاب نام این شهر به چالدران تغییر یافت. این نام از کلمه ایرانی چهار دران به معنی چهار معبد برگرفته شده است. 

این شهرستان از شمال به شهرستان ماکو، از سمت غرب به مرز ترکیه و از جنوب به شهرستان خوی می‌رسد و دارای بخش‌های مرکزی و دشتک، دو شهر به نام‌های سیه‌چشمه و آواجیق و پنج دهستان است. شهر سیه‌چشمه نیز خود شامل سه دهستان «به‌به جيک»، «چالدران جنوبي» و «چالدران شمالي» می‌شود. گفتنی است که چالدران حدود 222 کیلومتر با ارومیه فاصله دارد.

این شهر کیلومترها مرز مشترک با ترکیه دارد و به همین دلیل از نظر سیاسی و امنیتی شهری مهم به شمار می‌رود. سيه ‌چشمه با مرز تركيه حدود 24 كيلومتر فاصله داشته و در منطقه‌ای کوهپایه‌ای واقع شده است. به همین دلیل آب‌وهوای معتدل و نیمه مرطوب دارد و شاهد بارش‌های شدید برف و باران است. سد بارون که به نام سد ماکو نیز شناخته می‌شود در 20 کیلومتری مرکز شهرستان قرار دارد.

نگاهی به تاریخ و فرهنگ شهر چالدران 

چالدران شهرستانی تاریخی است که قدمت آن به بالای 500 سال می‌رسد. خیلی از اهالی این شهرستان به کشاورزی و دامداری مشغول‌ هستند. با توجه به ییلاقی بودن این منطقه، در فصل کوچ، ایل‌ها و عشایر از مراتع نوار مرزی ایران و ترکیه استفاده می‌کنند. صنایع شهرستان نیز شامل صنایع دستی و صنایع کوچک کارگاهی می‌شود و به طور کلی اقتصاد اهالی این منطقه به کشاورزی، دامداری و بازرگانی (به دلیل نزدیکی به مرز)، وابسته است. قابل ذکر است که زبان مردم این شهر، ترکی آذربایجانی و کردی کرمانجی است و پیرو مذهب شیعه دوازده امامی و سنی شافعی هستند.

نام این شهر برگرفته از جنگ تاریخی چالدران است که در نزدیکی این شهرستان اتفاق افتاد. در طی این نبرد که بین نیروهای «شاه اسماعیل اول صفوی» و «سلطان سلیم اول عثمانی» در سال ۱۵۱۴ میلادی رخ داد، بخش‌هایی از غرب ایران شامل آذربایجان، کردستان و عراق از ایران جدا شده و عثمانی موفق شد که بر مناطق غربی کشور تسلط یابد. 

وجود تالاب‌های زیبا مانند ناور و دره‌ها و طبیعت چشم‌نواز قره دره، شاه بلند لو و قره کلیسا باعث شده‌ است تا این شهر به یکی از زیباترین شهرهای استان آذربایجان غربی تبدیل شود. در ادامه به بخشی از دیدنی‌های این شهر اشاره خواهیم کرد.

جاهای دیدنی چالدران

اکنون که با مسیر دسترسی و مختصری از تاریخچه این شهر آشنا شدیم، نوبت به جاهای دیدنی چالدران می‌رسد. برخی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این شهرستان به قرار زیر هستند.

1. آبشار عرب دیزج: آبشار عرب دیزج در بخش دشتک یا آواجیق چالدران در فاصله ۳۷ کیلومتری از شمال‌غرب سیه‌چشمه و در حاشیه روستای عرب دیزج قرار دارد. این آبشار چشم‌اندازهای بی‌نظیر و غارهای طبیعی در اطراف کوه‌های مشرف به آبشار دارد.
2. مقبره شیخ صدرالدین: شیخ صدرالدین، وزیر دربار شاه اسماعیل اول صفوی بود و در جنگ چالدران کشته شد. آرامگاه او امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر به شمار می‌رود.
3. غار چهل پله خضرلو: غار چهل‌پله در روستای خضرلو چالدران قرار دارد. این غار که از دوره حکومت باستانی اوراتوری به جای مانده با نام «غار قلعه حیدری» نیز شناخته می‌شود. علت نام‌گذاری این غار به دلیل تعداد پله‌هایی است که در مسیر رسیدن به آن وجود دارد. در گذشته تعداد این پله‌ها بیشتر بوده اما با گذشت زمان و فرسایش زمین، ۱۰ عدد از آن‌ها از بین رفته و تنها ۳۰ پله باقی مانده است. در روزگاران قدیم از این غار به‌عنوان سرداب استفاده می‌کرده‌اند.
4. قره کلیسا: قره کلیسا یکی جاذبه‌های محبوب برای گردشگران و از گنجینه‌های با ارزشی است که به ثبت جانی یونسکو رسید. برخی از مورخان معتقدند که افرادی با نام‌های تاتائوس و بارتلمیوس در سال ۴۳ میلادی به قصد تبلیغ دین مسیحیت به ارمنستان رفته بودند. پس از  دعوت آن‌ها دختر پادشاه ارمنستان و ۵۰۰ نفر از مردم ارمنستان به دین مسیحیت روی آوردند. اما این دو نفر سرانجام به دست سربازان پادشاه کشته شده و جسد آنان را در قره کلیسا به خاک سپرده‌اند. ارامنه اعتقاد دارند که قره کلیسا اولین کلیسا در جهان محسوب می‌شود که پس از این حادثه ناگوار ساخته شده است. هر سال در اواسط تابستان و همزمان با سالگرد وفات تاتائوس مقدس و دیگر شهدای همراه با او، ارامنه برای برگزاری آیین‌های مخصوص در قره کلیسا گرد هم می‌آیند.
5. دریاچه سد بارون: سد بارون یکی از بزرگ‌ترین سدهای استان آذربایجان‌ غربی به شمار می‌رود و روی رودخانه زنگمار، در نزدیکی روستای بارون در این منطقه واقع شده است. این سد که در کنار کلیسای معروف زور زور قرار دارد. دارای چشم‌اندازی زیبا و دریاچه بی‌نظیر و بزرگی است که محلی مناسب برای ماهی‌گیری نیز به شمار می‌رود.
6. تالاب ناور: تالاب ناور یکی از ۳۰ تالاب ثبت شده در آذربایجان‌غربی است. هرساله تعدادی از پرندگان مانند درنای خاکستری، غازها، اردک‌ها، حواصیل، فلامینگو و پلیکان به این تالاب مهاجرت می‌کنند.
7. کلیسای زور زور: کلیسای زور زور یکی دیگر از اماکن دیدنی در این شهرستان است که به ثبت جهانی رسیده و با نام‌های سورسور و مریم مقدس هم شناخته می‌شود. این کلیسا در کنار سد بارون در شمال‌ غرب قره‌ کلیسا قرار گرفته و از اهمیت فرهنگی و تاریخی زیادی برخوردار است. کلیسای زور زور، کلیسایی به شکل صلیب و مانند نمازخانه‌ای کوچک است.
8. آرامگاه ساندوخت: مقبره ساندوخت، بنایی به شکل مکعب و واقع در جنوب‌ غربی قره‌ کلیساست. برخی معتقدند که این مقبره دختر پادشاه ارمنستان است که به خاطر اعتقادات مذهبی خود به شهادت رسید.
9. مقبره شیرین و فرهاد: مقبره شیرین و فرهاد یک مقبره صخره‌ای است که در دامنه کوه کنده شده است و اتاق‌های متعددی دارد. قدمت این مقبره که در سیه چشمه واقع شده است، به هزاره اول پیش از میلاد و به دوران اوراتویی می‌رسد.

اقامت در سفر به چالدران

همانطور که گفتیم به دلیل آب و هوای خنکی که این شهر دارد، در فصل‌های گرم سال مقصد منتخب بسیاری از گردشگران به شمار می‌رود. البته برای بازدید از جاهای دیدنی چالدران باید شهر دیگری را برای اقامت انتخاب کنید. زیرا این شهر هتل ندارد. اما نگران نباشید برای اقامت می‌توانید به ماکو و خوی بروید. بهترین هتل‌های این دو شهر عبارتند از:

• هتل جهانگردی ماکو (2 ستاره)
• هتل جهانگردی خوی (2 ستاره)

البته در شهر ارومیه نیز می‌توانید اقامت داشته باشید، اما باید مسافتی نسبتا طولانی را طی کنید.

اگر همچنان درباره سفر به این شهر پرسشی ذهن شما را درگیر کرده است، لطفا آن را با ما در میان بگذارید تا بخش پشتیبانی سایت ایرانگرد در اسرع وقت به شما پاسخ دهند. همچنین اگر اطلاعات دیگر در مورد این شهر زیبا دارید، لطفا آن را با ما و دیگر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.