سد دز کجاست؟ معرفی کامل یکی از بزرگترین سدهای ایران

سد دز یکی از قدیمی‌ترین سدها در ایران به حساب می‌آید. قدمت این سد که در استان خوزستان قرار دارد، به دوره پهلوی برمی‌گردد. این سد بسیار زیباست و گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. اگر شما هم تمایل دارید که از این سد دیدن کنید، اما در مورد مسیر دسترسی به سد و ماجرای ساخت آن اطلاعاتی ندارید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. در این مطلب در مورد بهترین زمان سفر به سد هم صحبت خواهیم کرد.

فهرست مطالب:

• مسیر دسترسی به سد دز
• آشنایی با این سد
• گردشگری در این منطقه
• زمان مناسب بازدید
• نکات مهم

مسیر دسترسی به سد دز

سد دز کجاست؟ این سد در استان خوزستان، در 23 کیلومتری شمال شرق اندیمشک و بر روی رودخانه دز ساخته شده است. دسترسی به این سد از شهر دزفول حدود 37 دقیقه زمان می‌برد. در واقع فاصله دزفول تا این سد حدود 33 کیلومتر است.

برای دسترسی به این سد از تهران ابتدا باید به سمت آزادراه ساوه-همدان بروید. سپس همان طور به مسیر خود ادامه دهید تا به اراک و بروجرد برسید. بعد از عبور از بروجرد و خرم آباد به دزفول می‌رسید. بعد از رسیدن به دزفول، باید به سمت شمال شرق اندیمشک رفته و با توجه به تابلوهای راهنمایی خودتان را به سد برسانید. دسترسی به این سد از تهران با ماشین شخصی حدود 7 تا 8 ساعت زمان می‌برد.

ناگفته نماند که در اطراف دریاچه، پارکینگ وجود دارد؛ به همین علت شما با خیالی آسوده، می‌توانید خودروی خود را پارک کرده و به گشت‌وگذار در داخل سد بپردازید.

معرفی سد دز

منطقه سد دز را با عنوان دریاچه شهیون هم می‌شناسند؛ چرا که آبگیر شهیون دقیقا در پشت سد قرار دارد. این دریاچه به قدری زیباست که نظر گردشگران زیادی را جلب کرده است. قدمت این سد که یک سد بتنی برقی-آبی محسوب می‌شود، به دوره پهلوی برمی‌گردد. هدف از ساخت این سد، مدیریت آب و تامین نیروی لازم برای تولید برق و کنترل سیلاب‌هاست. 

این سد روی رودخانه دز قرار داشته و یکی از مهم‌ترین سازه‌ها برای جلوگیری از طغیان رودخانه دز به حساب می‌آید. رودخانه دز از رشته‌کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد و به دلیل داشتن سطح خوبی از آب، از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. 

ماجرای ساخت سد 

همان طور که اشاره شد، تاریخ ساخت این سد به دوره پهلوی برمی‌گردد. در سال 1341 یک سری از مهندسان ایتالیایی این سد را روی رودخانه دز ساختند. این سد از نوع بتنی است که در آن زمان به عنوان ششمین سد مرتفع در جهان شناخته می‌شد؛ اما با گذشت زمان این سد در جایگاه 50 قرار گرفت. 

در ساخت این سد تمام استانداردهای لازم برای تامین و تولید نیروی برق و کنترل سیلاب‌ها به کار گرفته شد. به همین علت محمدرضا شاه به سازندگان آن نشان برنز اهدا کرد. 

مشخصات سد 

همان طور که گفته شد این سد از نوع بتنی دو قوسی است که حدود 203 متر ارتفاع دارد. ارتفاع این سد از سطح دریا نیز حدود 354 متر است. این سد حدود 125000 متر از زمین‌های پایین را آبیاری می‌کند و در کنترل و مدیریت سیلاب‌ها نقش بسیار مهمی دارد. در این سد نیروگاه 520 مگاواتی نیز احداث شده است.

این سد حدود 65 کیلومتر طول و 225000 کیلومترمربع مساحت دارد. گنجایش نهایی این سد هم حدود 3/3 میلیارد متر مکعب است. هزینه ساخت این سد در آن زمان حدود 73/5 دلار بود. در واقع پنج میلیارد و پانصد میلیون ریال برای ساخت این سد هزینه کردند. 

تونل سد دز

برای کنترل سیلاب‌ها و جلوگیری از طغیان رودخانه دز، در این سد دو تونل سرریز سمت ضلع شرقی دریاچه و با فاصله از بدنه سد ساخته شده است. قطر تونل یک و دو به ترتیب 14 و 6/12 متر است. هر کدام از این تونل‌ها قدرت تخلیه 3000 متر مکعب آب در ثانیه را دارند. 

به غیر از این دو تونل، دو تونل دیگر هم سمت ضلع غربی سد ساخته شده است که توسط این دو تونل آب پشت دریاچه به توربین‌ها می‌رسد. 

گردشگری در حوالی سد دز

با رفتن به این سد می‌توانید به دریاچه زیبای شهیون هم دسترسی داشته باشید و در آنجا تفریحات هیجان‌انگیزی را تجربه کنید. تجربه قایق‌سواری در دریاچه شهیون بسیار لذت‌بخش و خاطره‌انگیز است. به غیر از قایق‌سواری، می‌توانید تجربه ماهیگیری در دریاچه را هم داشته باشید. از دیگر تفریحات این منطقه می‌توان به کوهنوردی و طبیعت‌گردی در طبیعت اطراف دریاچه، بازدید از روستای پامنار و بازدید از قلعه شاداب اشاره کرد. 

در اطراف دریاچه شهیون هم پوشش گیاهی بسیار زیبایی به چشم می‌خورد. از جمله گیاهان این منطقه می‌توان به درختان کنار، بادام کوهی، بید و کلخنگ اشاره کرد. به غیر از پوشش گیاهی در اطراف این دریاچه، گونه‌های جانوری خاصی هم دیده می‌شوند. روباه، خرگوش، پرندگان دریایی و تعدادی پلنگ از جمله گونه‌های جانوری این منطقه هستند. 

بعد از گشت‌وگذار در دریاچه شهیون و بازدید از سد، می‌توانید سری به جاهای دیدنی دزفول هم بزنید. همان طور که گفته شد، فاصله دزفول تا این سد تنها 33 کیلومتر معادل 37 دقیقه رانندگی با ماشین است. در ادامه به برخی از جاهای دیدنی دزفول اشاره شده است.

• آبشار شوی: این آبشار یکی از بزرگ‌ترین آبشارهای ایران محسوب می‌شود. مسیر دسترسی به این آبشار بسیار زیباست و هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند. این آبشار حدود 100 کیلومتر با شهر دزفول فاصله دارد.
• دره کول‌خرسون: دره کول‌خرسون یا همان دره ارواح بسیار شگفت‌انگیز است و گاهی اوقات ترسناک به نظر می‌رسد. برخی از راه‌های عبور از دره به قدری باریک می‌شود که تنها عبور یک نفر از آن میسر است. ناگفته نماند که انتهای این دره به رودخانه دز می‌رسد.
• قلعه شاداب: قلعه شاداب هم یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های طبیعی در ایران به شمار می‌رود. این قلعه به طور طبیعی بر اثر فرسایش ناشی از طغیان رودخانه به وجود آمده است.
• روستای پامنار: از دیگر جاهای جذاب دزفول می‌توان به روستای زیبای پامنار اشاره کرد. در این روستا چشمه‌سارهای زیبا و دره‌های حیرت‌آوری وجود دارد که باعث جذب گردشگران به این منطقه می‌شوند. این روستا همجوار دریاچه شهیون است.

بیشتر بخوانید: جاهای دیدنی اهواز

از دیگر جاهای دیدنی دزفول می‌توان به پل قدیم دزفول، مسجد جامع دزفول، چال‌کندی، دره توبیرون، موزه مردم شناسی، پارک جنگلی شقایق، بازار قدیم دزفول و تپه‌های باستانی چغامیش اشاره کرد. پیشنهاد می‌شود حتما سری هم به بازار قدیم دزفول بزنید و در آنجا سوغات استان خوزستان را برای خانواده یا دوستان‌تان تهیه کنید.

بیشتر بخوانید: جاهای دیدنی خوزستان

بهترین زمان برای بازدید از سد دز کارون

از آنجایی که این سد در استان خوزستان قرار گرفته است و استان خوزستان هم منطقه‌ای گرمسیر به حساب می‌آید، بهترین زمان برای بازدید از این سد، فصل زمستان و اوایل بهار به شمار می‌رود. در ماه‌های اسفند و فروردین استان خوزستان آب‌وهوای بسیار مناسبی دارد و شما بدون هیچ دغدغه‌ای می‌توانید به گشت‌وگذار در اطراف سد بپردازید. البته اگر خیلی گرمایی نیستید، می‌توانید در فصل پاییز هم به این منطقه سفر کرده و سفری دلچسب را تجربه کنید.

در نهایت ناگفته نماند که در سفر به این سد، حتما لباس مناسب فصل به همراه داشته باشید. لباس مناسب شنا نیز با خود ببرید.

نکات مهم در زمان بازدید از سد دز

در زمان بازدید از این سد حتما نکات مهمی را رعایت کنید تا هم آسیبی به سد نرسد و هم سفر خاطره‌انگیزی را تجربه کنید. برخی از این نکات عبارت‌اند از:

• به هنگام بازدید از سد به هیچ عنوان زباله‌های خود را داخل آب سد نریزید.
• توصیه می‌شود در دریاچه شهیون به ماهیگیری نپردازید. چرا که این دریاچه یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های آب شیرین در کشور محسوب می‌شود و باید از گونه‌های جانوری آن محافظت کرد.
• اگر شناگر ماهر هستید، می‌توانید در عمق کمتر دریاچه به شنا بپردازید؛ اما اگر به صورت حرفه‌ای شنا بلد نیستید، اصلا به سمت شنا نروید.
• اگر قصد کمپینگ در اطراف دریاچه را دارید، حتما تجهیزات مناسب کمپینگ مثل چادر، زیرانداز، کیسه خواب و پتو به همراه خود داشته باشید.
• برای کوهنوردی یا طبیعت‌گردی اطراف دریاچه هم حتما تجهیزات مناسب مثل لباس مخصوص، کفش و کوله مناسب به همراه خود داشته باشید.

در نهایت اگر تمایل به سفر گروهی به این سد و شهر دزفول را دارید، می‌توانید با تورهای طبیعت‌گردی سایت ایرانگرد همراه شوید. برای ثبت نام در تورهای ایرانگرد تنها کافیست از سایت ایرانگرد یا مشاوران کمک بگیرید. تمامی تورهای این مجموعه امنیت بسیار بالایی دارند و لیدرهای حرفه‌ای و کاربلد آن‌ها را برگزار می‌کنند.

اگر هم پیش از این تجربه سفر به این سد را داشته‌اید، لطفا تجربیات خود را با ما و سایر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.