بیشاپور کجاست؟ راهنماس سفر به این شهر باستانی + عکس

امروز در این مطلب از ایرانگرد قصد داریم در مورد یکی از شهرهای جذاب نواحی کازرون استان فارس صحبت کنیم، یعنی شهر بیشاپور. شهری که به صورت تقریبی در 23 کیلومتری شمال غربی کازرون و نزدیک به رود شاپور واقع شده است. این شهر در نزدیکی دره‌ تنگ چوگان بوده و جاهای دیدنی زیادی همچون معبد آناهیتا دارد. اگر می‌خواهید بدانید که شهر بیشاپور کجاست و قدمت بیشاپور به چه دورانی برمی‌گردد، یا اگر قصد دارید سفری کوتاه به این منطقه داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ایرانگرد همراه باشید. 

سفر به شهر تاریخی بیشاپور

اگر از جمله افرادی هستید که به آثار باستانی و تاریخی علاقه دارند یا در مورد شهرهای فراموش شده و کهن کنجکاو هستید، شهر بیشاپور یک مقصد عالی برای سفرتان خواهد بود. قدمت این شهر بیش‌تر از چیزی است که تصور می‌کنید. تمامی اطلاعات تاریخی این شهر روی تکه سنگی حک شده است که خوشبختانه باستان‌شناسان و متخصصین این حوزه توانسته‌اند آن را از تخریب‌های طبیعی و انسانی حفظ کنند. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که این شهر در گذشته و در دوران ایران باستان، از شهرهای مهم و مرکزی به شمار می‌رفته است. آب‌وهوای عالی و مهندسی چشم‌گیر و متمایز این شهر آن را از دیگر شهرهای قدمت‌دار متمایز می‌کند.

همان‌طور که اشاره شد، تاریخچه این شهر به‌صورت کتبی و بر روی سنگی مکتوب شده است. اما قدمت بیشاپور چقدر است؟ بر طبق نوشته‌های این کتیبه، قدمت این شهر به دوره ساسانیان برمی‌گردد و در زمانی که شاپور اول حکومت را بر عهده داشته، این شهر تاسیس شده است. گمان می‌رود احداث و ساخت این شهر باستانی به سال‌های 241 تا 272 میلادی باز گردد. همچنین جالب است بدانید که معماری سوریه‌تبار به نام اپاسای وظیفه ساخت این شهر را بر عهده داشته است. 

گفته می‌شود که پادشاه مقتدر ساسانی، یعنی شاپور اول بعد از این‌ که در نبردی تنگاتنگ بر پادشاه رومی یعنی والرین پیروز شد، دستور ساخت شهری بزرگ را صادر کرد. شهری که ما بین تحت جمشید و تیسفون قرار داشت و به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین مسیرهای آن زمان شناخته می‌شد. به بیان دیگر این شهر پلی بود میان شهرهای تخت جمشید و شوش و به همین علت دارای اهمیت بود. 

وجه تسمیه بیشاپور

جالب است بدانید که در کتب قدیمی از بیشاپور با نام‌های دیگری مانند بیشابور، شاپور و بیشاور هم یاد شده است. نام این شهر هم به دستور پادشاه زمان، یعنی شاپور اول از روی اسم خود او گرفته شده است؛ با کنار هم گذاشتن این دو اسم، به ریشه مشترک و شباهت آنها پی خواهید برد. بعضا حتی از این شهر با عنوان اندیوشاپور هم یاد می‌شود.

علت نابودی شهر بیشاپور چه بود؟

متاسفانه سند و مدرک مشخصی از علت نابودی شهر بیشاپور وجود ندارد. اما با توجه به تحقیقات گسترده‌ای که در این زمینه صورت گرفته است، می‌توان به‌طور خلاصه علت نابودی این شهر را جنگ‌ها و شورش‌های مختلفی دانست که در زمان حکومت ساسانی رخ داده است. 

به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که تقریبا در سال‌های نزدیک به سال 628 میلادی ایران در معرض حملات مختلفی از سوی پادشاهی‌های دیگر قرار گرفت؛ مخصوصا حکومت اعراب. همین موضوع باعث شد که قدرت مبارزه و البته پیروزی شاپور اول کم‌تر شده و توان حفظ شهرهای مهم زمان خودش را به کلی از دست بدهد. در این زمان این شهر هم مانند بسیاری دیگر از شهرها در اثر تخریب‌های شورشی‌ها و جنگ از بین رفت و چیزی که امروز می‌بینیم تنها باقی مانده اندکی از این شهر بزرگ 200 هکتاری است. البته برخی افراد هستند که علت نابودی شهر را شیوع بیماری می‌دانند. اما علت هر چه باشد، باعث شده است که این شهر از قرن 7 کاملا غیرقابل سکونت شود. 

بیشاپور کجاست و چگونه باید به این شهر سفر کرد؟ 

شهر بیشاپور کجاست؟ همان طور که پیش از این اشاره شد، این شهر یکی از مکان‌های دیدنی استان فارس است. این یعنی برای بازدید از این شهر ابتدا باید وارد استان فارس و سپس شهر کازرون شوید. در نتیجه بعد از سپری کردن تقریبا 23 کیلومتر در جهت شمال غربی شهر کازرون شما به این منطقه گردشگری جذاب می‌رسید. شهری که در کنار رود شاپور قرار دارد. تاسیس این شهر در نزدیکی رود به جهت تامین آب کافی برای کشاورزی، اقتصاد و سکونت اهالی شهر بوده است. برای رسیدن به استان فارس شما می‌توانید از هواپیما، قطار، اتوبوس و اتومبیل شخصی استفاده نمایید و پس از رسیدن به فارس بقیه مسیر را با تاکسی، ماشین‌های محلی یا اتومبیل خودتان طی کنید.

دیدنی‌ های شهر باستانی بیشاپور

قدمت تاریخی و موقعیت مکانی این شهر باستانی باعث می‌شود که مکان‌های دیدنی زیادی در آن وجود داشته باشد؛ مکان‌هایی که همگی از دل تاریخ به ما رسیده‌ و حکایت‌گر داستان‌های زیادی راجع‌ به اقوام باستانی و باورهای آن‌ها هستند. در ادامه تعدادی از دیدنی‌های این شهر باستانی را معرفی می‌کنیم. فراموش نکنید حفاظت از این آثار وظیفه ملی-میهنی همه ماست. بنابراین هنگام بازدید از آن‌ها از نوشتن یادگاری و تخریب آثار بپرهیزید.

1. معبد آناهیتا

معبد آناهیتا، مکانی مقدس با معماری و مهندسی کاملا هوشمندانه است. این معبد علاوه‌ بر این‌ که مکانی برای ستایش آب بود، به‌عنوان جایگاه ذخیره‌سازی و البته تقسیم آب هم مورد استفاده قرار می‌گرفت. آب در بین پیروان زرتشت و قوم آریایی یک عنصر کاملا مقدس بود؛ دلیل آن هم مشخص است زیرا هر جا که آب باشد آبادی هم خواهد بود. به هر حال در معبد آناهیتا که به‌عنوان یکی از با ارزش‌ترین معبدهای ستایش آب در جهان شناخته می‌شود، دالان‌هایی ساخته شده بود که به منظور حفظ و نگهداری از آب تعبیه شده بودند. آبی که از رود شاپور (در فاصله حدودا 300 متری معبد) تامین می‌شد.

2. کاخ والرین

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی این شهر، کاخ والرین نام دارد که متاسفانه بخش‌های کوچکی از آن باقی مانده است. طبق تحقیقات باستان‌شناسان، این مکان نیز مانند معبد الهه آب، یعنی معبد آناهیتا از سنگ‌های بزرگ تراش خورده ساخته شده و تمامی سنگ‌ها با بست‌های فلزی به هم متصل شده‌ بودند.

3. تالار تشریفات

اگر بخواهیم یکی از باشکوه‌ترین و البته زیباترین مکان‌های این شهر را نام ببریم، می‌توانیم به تالار 800 متری تشریفات اشاره کنیم. تالاری با چهار ایوان و گنبدی مرکزی که در زمان خودش معماری بسیار قابل توجهی داشته است. این تالار نزدیک به معبد آناهیتا و در ضلع جنوبی آن قرار دارد. 

4. ایوان موزائیک

اگر می‌خواهید با ذوق هنری آن زمان آشنا شوید، باید نگاهی به ایوان موزائیک این شهر بیندازید. شاهکاری بی مثال از دوران ساسانیان که حدودا 23 متر طول و 20 متر عرض دارد. قابل ذکر است که بخش‌های اعظمی از این ایوان را به موزه‌های داخلی و خارجی منتقل کرده‌اند. تمامی این ایوان با موزائیک‌های رنگی تزئین شده است که بسیار دیدنی هستند و البته امروزه بسیاری از این نقش‌ها از بین رفته‌اند. با این حال طبق یافته‌ها، باور بر این است که بخش اعظمی از این نقش‌ها به صورت یک طرح و فرش، یکپارچه بوده‌اند.

5. ستون‌های سنگ یادبود بیشاپور

آخرین مکان دیدنی این شهر به ستون‌های سنگ یادبود آن برمی‌گردد. این ستون‌های سنگ یادبود در واقع همان جایگاه نذورات شهر است. به علاوه این‌که بیشاپور با همین ستون‌ها و سند تاریخی موجود در این بخش شناخته می‌شود. این اسناد به زبان ساسانی و پهلوی بر روی کتبیه‌هایی حک شده‌اند. سنگ یادبود در بخش شرقی-غربی شهر قرار گرفته است. 

اماکن دیدنی که در بالا نام برده شد، از بخش‌های دیدنی داخل شهر هستند. اما مقاصد جذاب گردشگری دیگری هم در اطراف شهر وجود دارد که بد نیست در سفرتان سری به آن‌ها بزنید. از این مکان‌ها می‌توان به غار شاپور، قلعه دختر، قلعه پسر و نقش‌های تنگ چوگان اشاره کرد. 

بهترین زمان برای سفر به بیشاپور

موقعیت مکانی این شهر، به شکلی است که در فصول گرم و نیمه اول سال بسیار گرم می‌شود و آفتاب سوزانی دارد. بنابراین بهتر است برای سفر به این شهر فصل‌های خنک سال را انتخاب کنید. در نتیجه در نیمه دوم سال یعنی از مهر ماه تا فروردین ماه بهترین زمان سفر به استان فارس و شهر بیشاپور است. البته سفر به فارس در نیمه اول سال نیز خالی از لطف نیست. در این زمان می‌توانید به شهرهای دیگر این استان هم بروید و از زیبایی‌های آن‌ها نیز استفاده کنید؛ مثلا شهر فسا که در نزدیکی شیراز است و بهار بسیار دل‌انگیزی دارد یا شیراز که در اردیبهشت نمود زمینی بهشت می‌شود.

در سفر به بیشاپور کجا اقامت کنیم؟

یکی از چالش‌ برانگیزترین قسمت‌های سفر به این شهر تاریخی پیدا کردن جایی برای ماندن است. اگر که دوست و آشنایی دارید که ساکن فارس یا کازرون باشد که چه بهتر. اما اگر نه، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ مهمانسراها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی اطراف شهر بروید. یکی از همین مکان‌ها اقامتگاه بوم‌گردی بیشاپور کازرون است که در 27 کیلومتری شهر کازرون واقع شده است. این اقامتگاه به سبکی کاملا سنتی دایر شده است و می‌توانید حس نوستالژیک زندگی مردم کازرون را از نزدیک تجربه کنید. 

اگر به دنبال دوری از زندگی شهری و ماشینی هستید، این اقامتگاه‌های سنتی می‌توانند گزینه بسیار خوبی برای شما باشد و چند روزی آرامش را به شما هدیه کند. قابل ذکر است که به طور کلی برای دیدن بهترین و جذاب‌ترین بخش‌های شهر به یک زمان تقریبی 3 ساعته نیاز دارید. همچنین در نظر داشته باشید که این شهر تاریخی، ساعت بازدید مشخصی دارد. در نتیجه بهتر است که یا از راهنمای اقامتگاه یا از سایت‌های رسمی ساعت بازدید و روزهای مجاز را پرس‌وجو کنید. برای سفر با تورهای گردشگری هم می‌توانید از سایت ایرانگرد کمک بگیرید. امیدواریم در سفر بعدی‌تان به استان فارس از این شهر زیبای تاریخی دیدن کنید.