راهنمای سفر به استان اصفهان

موقعیت جغرافیایی استان اصفهان چگونه است؟

استان اصفهان در مرکز ایران، در جنوب استان‌های قم، سمنان و مرکزی و در شمال استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. در سمت غرب استان، استان‌های چهارمحال و بختیاری و لرستان بوده و از سمت غرب به استان‌های یزد و خراسان می‌رسد. مساحت استان اصفهان حدود 107045 کیلومتر مربع بوده و با اینکه بخش‌هایی از آن مناطق کویری و بیابانی است، اما این سرزمین از قدیم جلگه‌ای حاصلخیز به شمار می‌رفته است که اکثر شهرها و روستاهای آن در اطراف زاینده‌رود شکل گرفته‌اند. 

در گذشته این منطقه رابطی بین بخش‌های کم ارتفاع شرق فلات ایران و مناطق کوهستانی غرب بوده و مردمان گریزان از سرمای مناطق کوهستانی یا خسته از گرما و خشکی شرق ایران در این مکان آرام می‌گرفتند. در واقع یکی از ویژگی‌های مهم جلگه اصفهان همین موقعیت ارتباطی آن در مرکز فلات ایران است. 

مرکز استان اصفهان کجاست؟ 

شهر اصفهان، مرکز استان، قلب تپنده ایران و پایتخت فرهنگی جهان اسلام است. این شهر بعد از تهران و مشهد پرجمعیت‌ترین و پهناورترین شهر ایران به شمار می‌رود و فاصله آن تا پایتخت ایران 435 کیلومتر است. وجود آثار باستانی فراوان در این شهر زیبا تاریخ کهن و شکوه این سرزمین در ادوار گذشته را گوهی می‌دهد. به علت وجود همین جاذبه‌های تاریخی در کنار جاذبه‌های طبیعی، هنری و فرهنگی این شهر به نصف جهان مشهور شده است و همه ساله از  سراسر جهان گردشگران زیادی به سرزمین زاینده‌رود سفر می‌کنند. 

آثار تاریخی متعددی در این شهر هستند که در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این آثار مخصوصا به دوران صفویه بازمی‌گردد که این شهر پایتخت پر شکوه ایران بود. اهمیت این شهر از ادوار گذشته را می‌توان در سفرنامه‌ها و دایره‌المعارف‌های بزرگ جهان مشاهده کرد که در آنها به خوبی به شکوه معماری، فرهنگی و علمی این شهر اشاره شده است. امروزه این شهر اولین شهر ایران است که تحت نظر یونسکو به شبکه شهرهای خلاق جهان پیوست. 

از برجسته‌ترین جاذبه‌ های شهر اصفهان می‌توان به میدان نقش جهان اشاره کرد که معماری فوق‌العاده و جذابیت فرهنگی منحصر به فردی دارد. علاوه بر میدان نقش جهان، کاخ‌ها، مساجد، پل‌ها، مناره‌ها، کلیساها، بلوارها، باغ‌ها و بازارهای بسیاری هستند که هر کدام به تنهایی جاذبه گردشگری جذابی به شمار می‌روند.   

در سفر به استان اصفهان از کجا دیدن کنیم؟ 

گفته می‌شود این استان بیش از 20 هزار جاذبه تاریخی و فرهنگی دارد. در ادامه به برخی از دیدنی های استان اصفهان و این جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی در مهمترین شهرهای این استان اشاره شده است.

• شهر اصفهان: در هر گوشه‌ای از نصف جهان زیبایی هست که مسافران را به خود جذب کند. از آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی این شهر می‌توان به زاینده رود‌، میدان نقش جهان، سی و سه پل، پل خواجو، عمارت عالی قاپو، کاخ چهل ستون، بازارهای سنتی، مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام، منارجنبان، عمارت هشت بهشت، آرامگاه میرفندرسکی، آتشگاه و کوه سنگی، کلیسای وانک، کلیسای بیت‌اللحم، باغ پرندگان، باغ گل‌ها و بزرگترین آکواریوم ایران اشاره کرد.
• شهر کاشان: کاشان از مهمترین دیدنی های استان اصفهان و یکی از شهرهای بزرگ تاریخی و کویری استان است که آن را مروارید کویر می‌خوانند. در این شهر می‌توان نشانه‌های تمدن هفت هزارساله سیلک را دید و در کوچه‌های پیچ در پیچ، دیوارهای خشتی و بادگیرهای بلندش، معماری ایرانی خودنمایی می‌کند. از دیگر جاذبه‌های کاشان باید به گلاب‌های معروف این شهر و مراسم گلاب‌گیری از گل های محمدی صورتی این منطقه یاد کرد.
• از مکان‌های تاریخی و طبیعی جذاب کاشان نیز می‌توان به باغ و حمام فین، خانه بروجردی‌ها، خانه عامری‌ها، خانه طباطبایی‌ها، بازار سنتی کاشان، آرامگاه سهراب سپهری، مدرسه آقا بزرگ، آرامگاه شاه عباس،کاروانسرای مرنجاب، ، حمام مجموعه اردهال، آبشار نیاسر، چهارطاقی نیاسر و تپه سیلک اشاره کرد.
• شهر اردستان: اردستان نیز شهری قدیمی است که گفته می‌شود، آن را پدر سام پهلوان بنا کرده و در واقع اردستان همان "ارگ دستان" است. از بناهای تاریخی و معروف این شهر می‌توان به مسجد جامع اردستان که قدمت آن به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد، آب انبار و مسجد آخوند، مقبره امیر اویس، دشت برخوار و زینبیه اشاره کرد.
• شهر خوانسار: این شهرستان که در غرب استان قرار دارد، بسیار زیبا و خوش آب و هواست و قدمت آن به بیش از هزار سال پیش بازمی‌گردد. گلستان کوه با لاله‌های واژگونش، پارک جنگلی سرچشمه، مقبره‌ بابا پیر ترک، روستای دره‌بید، خانه حبیبی‌ها و خانه ابهری‌ها و... از دیدنی‌های خوانسار هستند.
• شهر سمیرم: سمیرم از شهرهای سردسیر و ییلاقات استان به شمار می‌رود که سیب آن معروف است. آبشارها و چشمه‌های این منطقه شهرت زیادی داشته و از مکان‌های تاریخی آن می‌توان به آتشدان سنگی اشاره کرد.
• شهر شهرضا: با توجه به وجود آرامگاه شاهرضا در این منطقه، این شهر به شهرضا معروف شده است. علاوه بر بقعه شهرضا، شبستان مسجد جامع، غار شاه قنداب و بقعه سیدعلی اکبر از جاذبه‌های این شهر هستند.
• شهر گلپایگان: یکی دیگر از شهرهای تاریخی و قدیمی استان، گلپایگان است که قدمت مسجد جامع دیدنی آن به دوران سلجوقی بازمی‌گردد. برخی دیگر از مکان‌های تاریخی آن مناره‌ گلپایگان، دریاچه‌ سد گلپایگان، روستای وانشان، ارگ تاریخی گوگد و کبوترخانه‌ گلپایگان است. محصولات لبنی این شهرستان نیز معروف هستند.
• شهر چادگان: شهری توریستی، سرسبز و بسیار خوش آب و هواست که گردشگران زیادی برای دیدن طبیعت زیبای آن، دریاچه سد زاینده رود، دهکده تفریحی زاینده رود، خانه معظم‌الملک میرپنج و روستای آنالوجه به این شهر سفر می‌کنند.
• شهر آران و بیدگل: شهری کویری است که آب انبارها و قنات‌های بسیار دارد. علاقه‌مندان به بیابان‌گردی، برای دیدن کویر و کاروانسرای مرنجاب به این شهر سفر می‌کنند. از دیگر مکان‌های تاریخی آن می‌توان به مسجد و امام‌زاده محمد هلال، شهر زیر زمینی اویی، دریاچه نمک و حمام رئیسه اشاره کرد.
• شهر نطنز: نطنز یکی از شهرهای دیدنی و معروف استان است که گردشگاه و پایتخت تابستانی شاه عباس اول بوده است. گلابی این شهر معروف بوده و دارای مراکز دیدنی تاریخی و طبیعی زیادی از جمله مجموعه شیخ عبدالصمد، آرامگاه میر احمد، قلعه وشاق، روستای زیبای ابیانه، آتشکده ساسانی، مقبره سید واقف، مسجد جامع و امام زاده آقا علی عباس است.
• شهر نایین: شهری قدیمی است که آثار تاریخی چون نارین قلعه، مسجد جامع، قلعه مخروبه نیستانک و قلعه رستم بافران دارد.

از دیگر دیدنی های استان اصفهان علاوه بر آنچه اشاره شد، می‌توان به آبشارشالورا، آبشارکردعلیا، چشمه آب معدنی ورتون،  غارآهکی کلهرود، غار کوکولو، غار سنگریز علویجه، حیات وحش و منطقه حفاظت شده کلاه قاضی، سد چشمه مرغاب و باتلاق گاوخونی اشاره کرد.

استان اصفهان چه آب و هوایی دارد؟ 

از آنجا که این استان وسعت زیادی داشته و مناطق مختلف آن ارتفاعات متفاوتی از سطح دریا دارند، آب و هوای آن نیز دارای تنوع است. به این ترتیب می‌توان آب و هوای این استان را به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم کرد:

• در مناطق شرقی، شمال شرقی و بخشی از دشت‌های مرکزی، آب و هوا خشک تا خشک و گرم است.
• نواحی مرتفع مرکزی و شمال استان دارای آب و هوای نیمه خشک هستند.
• آب و هوای مناطق مرتفع غربی و جنوب استان نیمه مرطوب تا مرطوب سرد است.

 این تنوع آب و هوایی که شامل دمای هوا و میزان بارندگی است، تحت تاثیر کنار هم قرار گرفتن مناطق کویری و مناطق کوهستانی و وزش بادهای غربی است. گرم‌ترین منطقه استان خور و سردترین مکان آن شهر سمیرم است. 

در این استان چندین رودخانه جریان دارد؛ از جمله در شهرستان‌های سمیرم، نجف آباد، گلپایگان و غیره اما زاینده رود به عنوان بزرگترین رودخانه داخل فلات مرکزی ایران در این استان جاری بوده و عامل اصلی زیبایی و حاصلخیزی شهر اصفهان و سایر شهرستان‌های حوزه این رودخانه است. متاسفانه در سال‌های اخیر به خاطر خشکسالی و مدیریت نامناسب آب این رودخانه در روزهای طولانی از سال خشک بوده و محیط زیست استان و تالاب گاوخونی و اقتصاد و کشاورزی استان مورد تهدید قرار گرفته است.

چه زمانی به استان نصف جهان سفر کنیم؟

با توجه به آنچه مطرح شد و تنوع آب و هوایی استان به طور کلی می‌توان گفت بهترین زمان سفر به استان اصفهان فصل بهار است. اگر چه هر کدام از شهرهای استان در زمانی از سال می‌تواند جذابیت زیادی برای گردشگران داشته باشد، بسته به اینکه در بخش‌های سردسیر و کوهستانی استان بوده یا در مناطق کویری در شرق استان قرار داشته باشند. 

استان اصفهان چند شهرستان دارد؟ 

جمعیت استان اصفهان در شهرستان‌های این استان پراکنده هستند. این استان 24 شهرستان، 51 بخش، 106 شهر و 131 دهستان دارد. مرکز این استان شهر اصفهان است و شهرستان‌های استان عبارتند از اصفهان، آران‌ و بیدگل، اردستان، برخوار و میمه، بوئین و میاندشت، تیران و کرون، چادگان، خمینی‌شهر، خوانسار، خور و بیابانک، سمیرم، شهرضا، دهاقان، فریدن، فریدون‌شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، لنجان، مبارکه، نایین، نجف‌آباد و نطنز. اکثر شهرها و روستاهای این استان دارای قدمت تاریخی و جذابیت توریستی هستند. 

غذاهای محلی و سوغات استان اصفهان

این استان کهن مهد صنایع دستی است و آقار هنری ارزشمندی را در این استان می‌توان خریداری کرده و به سوغات برد. از صنایع دستی رایج در این استان می‌توان قلم‌زنی، میناکاری، گچبری، مسگری، ترمه، مخمل بافی، خاتم کاری، منبت کاری و قالی بافی اشاره کرد. هنرمندان هر کدام از این صنایع آثاری بسیار ارزشمند و چشم نوازی تولید می‌کنند. 

علاوه بر صنایع دستی، خوراکی‌های مشهوری چون گزو پولکی اصفهان، گلاب کاشان، عسل و گردو خوانسار، برنج لنجان و... را در سفر به این استان حتما خریداری کرده و به شهرتان ببرید.

غذاهای محلی خوش طعم و پرطرفداری نیز در این استان طبخ می‌شود. حتما نام بریان اصفهان را شنیده‌اید. علاوه بر بریان، حلیم بادمجان، کله جوش، اشکنه، یخمه ترش، قیمه ریزه، آش سماق، شله بریان، خورشت ماست و... از غذاهای محبوب در این استان به شمار می‌روند. اگر به نصف جهان سفر کردید، یادتان باشد حتما ترکیب متفاوت و خوشمزه میان‌وعده دوغ و گوشفیل را امتحان نمایید.