قلعه رودخان کجاست؟ راهنمای سفر به قلعه (1402) + عکس

قلعه رودخان یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی گیلان است که هر ساله میزبان گردشگران بسیاری از دور و نزدیک است. این قلعه که در سال 1830 میلادی (1208-1209 هجری شمسی) توسط یک پژوهشگر لهستانی کشف شد، در سال 1354 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. اگر قصد دارید این قلعه را ببینید با ما همراه باشید، در ادامه تمام آنچه که برای سفر به قلعه رخون باید بدانید را خواهیم گفت.

معرفی و تاریخچه قلعه رودخان

در ارتفاعات جنگلی فومن و روستای سرسبز رودخان، قلعه‌ای بزرگ وجود دارد که در طول سال‌ها، حوادث تاریخی زیادی را تجربه کرده است. قدمت دژ رودخان، قلعه رخون، قلعه حسامی یا قلعه رودخان به عصر ساسانیان بازمی‌گردد، این قلعه در دوره سلجوقیان بازسازی شده است. اسماعیلیان از این قلعه به عنوان پایگاه مبارزاتی استفاده می‌کردند و گفته می‌شود که مخفی‌گاه میرزا کوچک خان جنگلی نیز از آن به عنوان مخفی‌گاه استفاده می‌کرده است.

این قلعه با 2/6 هکتار مساحت، بزرگترین قلعه آجری ایران محسوب می‌شود. قلعه رخون در ارتفاع ۷۱۵ متری از سطح دریا قرار گرفته و ارتفاع دیوار آن یک هزار و پانصد متر است و ۶۵ برج و بارو دارد. علت نام‌گذاری این قلعه به نام رودخان، قرار گرفتن آن در کنار رودخانه رخون بود. در ابتدا این مکان را قلعه رخون نامیدند و بعدها به قلعه رودخان مشهور شد.

دژ رودخان شامل 2 بخش ارگ و قورخانه (زَرادخانه یا محل نگهداری ادوات جنگی) می‌شود. ارگی 2 طبقه و از جنس آجر، در قسمت غربی این قلعه بنا شده که 12 ورودی دارد. چشمه، حوض، آب انبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاه‌نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده‌اند، دیگر بخش‌های ارگ هستند. قورخانه نیز 2 طبقه بوده و در قسمت شرقی این قلعه، با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر مناطق اطراف تسلط دارد. این بخش نیز شامل 12 ورودی، زندان، درب اضطراری، حمام و آبریزگاه می‌شود.

۴۰ برج دیده‌بانی با اتاق‌هایی به شکل هشت ضلعی با طاق‌های گنبدی، اطراف قلعه را احاطه کرده‌اند. دور تا دور دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار به چشم می‌خورد که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی در زمان حمله دشمن کاربرد داشته‌اند. علاوه‌براین برای محافظت از قلعه شیب تندی در حوالی قلعه وجود دارد. معماری مستحم و وجود این شیب باعث شد که هیچ دشمنی در طول تاریخ نتواند این دژ بزرگ را فتح کند. استحکام این قلعه به حدی است که در زلزله سال 1369 در استان گیلان نیز مورد آسیب قرار نگرفت.

دژ رودخان فومن (عکس: احمدرضا مرتضوی)

یک محقق لهستانی الاصل به نام آلکساندر شودزکو خچکو زمانی که در سال 1830 در استان گیلان مشغول پژوهش بود این دژ باستانی را کشف کرد. او در مورد این قلعه نوشت:

یک دژ که بر بالای کوهی در بخش علیای رودخانه رودخان قرار گرفته است. بامی از جنس سنگ دارد و در طرفین ورودی آن دو برج دفاعی قرار گرفته است. روی کتبه‌ای که بر سردر ورودی قرار دارد نوشته شده است که این قلعه طی سال‌های 918 تا 921 هجری قمری برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاءالدین اسحق بازسازی و تجدید بنا شده است.

وجه تسمیه قلعه رودخان

این قلعه تاریخی در مجاورت یک رودخانه قرار دارد و به همین علت به آن قلعه رودخانه‌ای یا قلعه رودخان گفته می‌شود. البته در گذشته نام این قلعه “دژ رودگان” به معنی “دژی در کنار رود” بود و این نام به مرور زمان به “قلعه رودخان” تبدیل شد. از آنجا که نام رودخانه جاری در کنار این قلعه، رخون است، مردم محلی به این مکان “قله رخون” هم می‌گویند. از دیگر اسامی این مکان می‌توان به قلعه هزار پله، حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز اشاره کرد.

قلعه رودخان چند پله دارد؟

برای رسیدن به این قلعه که یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی شمال است باید از پله‌های زیادی عبور نمایید. اگرچه این دژ به نام قلعه هزار پله ایران هم مشهور است، اما در قلعه رودخان 935 عدد پله دارد که طی کاوش‌های باستان شناسان پیدا شده است. بنابراین اگر درد مفاصل دارد، بهتر است یک عصای راه‌پیمایی همراه خود داشته باشید. فراموش نکنید که باید کفشی مناسب برای پیاده روی طولانی مدت برای طی کردن این مسیر همراه داشته باشید.

قلعه رودخان کجاست؟

قلعه رودخان در استان گیلان و در فاصله 30 کیلومتری از شهر فومن قرار دارد. بزرگترین قلعه آجری ایران در ارتفاعات فومن در میان جنگل خودنمایی می‌کند. برای رفتن به دژ رودخان ابتدا باید به شهرستان فومن بروید، سپس با عبور از فومن به دوراهی ماسوله و قلعه رودخان می‌رسید. بعد از گذشتن از روستاهای گشت، کرد محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام، سعیدآباد (سید آباد) به روستای قلعه رودخان خواهید رسید.

مسیر دسترسی به دژ آجری

مسیر رسیدن به دژ رودخان (عکس: جواد طاهری‌زاده)

همانطور که ذکر شد در طول مسیر رسیدن به این قلعه باستانی از روستاهای کردمحله، گوراب پس و سعید آباد گذر می‌کنید، در این مسیر می‌توانید مزارع زیبای چای را ببینید.

که با نمایی از مزارع چای همراه است عبور خواهید کرد سپس به روستای رودخان خواهید رسید و از آنجا با طی مسیری به طول ۲۰ کیلومتر به پارکینگ و مغاز‌های ابتدای مسیر هزار پله می‌رسیم . مسافت تهران تا قلعه رودخان 370 کیلومتر است که حدودا ۵ ساعت زمان می‌برد.

برای رسیدن به این قلعه باید ابتدا به شهر فومن بروید. برای رسیدن به شهر فومن کافی است به رشت رفته و از آنجا رهسپار فومن شوید. قیه‌مسیر سرراست است، از روستاهای گشت، کرد محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام، سعیدآباد (سید آباد)، عبور کنید تا به روستای قلعه رودخان برسید. از روستای حیدرآلات که عبور کردید باید سه کیلومتر جاده خاکی را پشت سربگذارید. بعد از گذشتن از جاده خاکی به روستای قلعه دنه (قلعه دهنه) می‌رسید و بعد از آن وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان شده و مسیر 1/5 کیلومتری صعود تا محل قلعه را طی کنید.

اگر از تهران عازم دژ رودخان هستید باید آزادراه قزوین – رشت را در پیش بگیرید از منجیل و رودبار رد شوید تا به تقاطع آزادراه رشت با جاده فومن برسید. جاده شفت را در پیش بگیرید و سپس مسیر نصیر محله را انتخاب کنید. از نصیر محله سمت خسرو آباد بروید. در خسرو آباد سراغ مسیر قلعه رودخان را بگیرید و 5 کیلومتر پیش بروید. پس از آنکه وارد روستای حیدرآلات شدید، باید حدود 3 کیلومتر در جاده منتهی به روستای قلعه دنه پیش بروید تا به پارک جنگلی قلعه رودخان وارد شوید. در ادامه تنها کافی است که مسیر پلکانی تا قلعه را طی کنید.

بهترین فصل سفر به قلعه رودخان

فومن یکی از خنک‌ترین شهرهای ایران در فصل تابستان است و همین موضوع باعث شده تا به مقصدی محبوب برای گردشگران در این فصل تبدیل شود. دمای هوای فومن در تابستان به طور میانگین ۲۲ درجه است. بنابراین بهترین زمان برای سفر به قلعه تاریی رودخان فصل‌های تابستان و بهار هستند.

در فصل بهار هوای دلپذیر و طراوت جنگل گردشگران را مدهوش می‌کند و صدای آب، زندگی دوباره طبیعت را آواز می‌خواند. در تابستان هم هوای مطبوع قلعه رودخان مسافران زیادی را به این منطقه می‌کشاند اما در مقایسه با بهار گرما و رطوبت هوا بیشتر است و می‌تواند برای برخی کمی آزاردهنده باشد.

در فصل پاییز و زمستان به دلیل بارندگی‌های زیاد و لیز شدن مسیر و هوای سرد، سفر به این منطقه پیشنهاد نمی‌شود. با این وجود نمی‌توان زیبایی‌های پاییز در طبیعت این منطقه را نادیده گرفت. بنابراین اگر خیلی از سرما و باران گریزان نیستید، سفر به قلعه رودخان در پاییز می‌تواند برایتان جذاب و پر از تصاویر فریبنده باشد.

در زمستان مغازه‌هایی که در محوطه قلعه هستند، به دلیل سرمای هوا و سخت شدن عبورومرور خدماتی به گردشگران ارائه نمی‌دهند. پوشیده شدن منطقه با دانه‌های سپید برف می‌تواند تصاویر آرام‌بخش و زیبایی را خلق کند.

قلعه رخون در گیلان (عکس: کوروش تهرانی)

اقامت در اطراف قلعه رودخان

می‌توانید برای اقامت به هتل‌های شهر فومن ماند هتل معین یا به اقامتگاه‌های بومگردی فومن بروید.البته اجاره ویلا شمال هم گزینه دیگری برای اقامت در سفر به این قلعه است. هم‌چنین می‌توانید در پارک جنگلی  که ابتدای محوطه قلعه قرار دارد کمپ بزنید و شب را در جنگل سپری کنید. برای کمپ در جنگل هم حتما تجهیزات مناسب کمپینگ از جمله زیرانداز، چادر، پتو، کیسه خواب، لباس گرم، کوله مناسب، چراغ قوه، ظرف، مواد خوراکی، کبریت، کیسه زباله و لوازم ضروری به همراه خود داشته باشید.

به علاوه از قلعه تا روستای توریستی ماسوله نیز حدودا ۵۰ کیلومتر فاصله دارد. در روستای ماسوله می‌توانید خانه اجاره کنید یا میهمان اقامتگاه‌ها بشوید. با اقامت در ماسوله با یک تیر دو نشان خواهید زد، هم دژ رودخان را خواهید دید و هم از روستای بی‌نظیر ماسوله که خود یکی از جاذبه‌های گردشگری است دیدن خواهید کرد.

جاذبه های نزدیک به رودخان

همانطور که ذکر شد در فاصله حدودا 50 کیلومتری از قلعه، روستای دیدنی ماسوله قرار دارد. روستای پلکانی ماسوله که امروزه به آن شهر ماسوله می‌گویند یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری گیلان محسوب می‌شود. در ماسوله خانه‌ها به صورت پلکانی بنا شده‌اند و حیاط هر خانه سقف خانه پایینی است. این شهر در سال 1354 به عنوان نخستین شهر تاریخی زنده کشور در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

در مسیر رسیدن به دژ رودخانه باید از مجاور شهر فومن بگذرید. پیشنهاد می‌کنیم سری هم به شهر فومن که به شهر مجسمه‌ها معروف است بزنید. در این شهر به ویژه در پارک فومن مجسمه‌های زیادی وجود دارد که عکس گرفتن کنار آن‌ها خالی از لطف نیست.

در 15 کیلومتری روستای فوشه شهرستان فومن غاز خون فوشه قرار دارد. فاصله این غار تا قلعه رخون چندان زیاد نیست و پس از بازدید از این دژ باستانی می‌توانید سری هم به این غار بزنید. غار خون فوشه که در منطقه جنگلی قرار گرفته است، بالغ بر 3 هزار سال قدمت دارد.

بازارچه ورودی دژ رودخان (عکس: جلیل ناظری)

بازارچه دژ رودخان

در کنار تاریخ گردی شاید بد نباشد خرید هم بکنید. نزدیک‌ترین مکان دیدنی به قلعه رخون بازارچه‌ای است که در ابتدای مسیر رسیدن به قلعه و نزدیکی رودخانه رخون قرار دارد. در این بازارچه می‌توانید مدتی استراحت کنید و انواع سوغات‌های فومن را تهیه کنید، زیرا در بازار قلعه رخون چندین رستوران و مغازه فروش خوراکی‌های محلی مثل کلوچه فومن، آلوچه و لواشک، نان‌های محلی و دست‌بافته‌های زنان فومنی وجود دارد. هم‌چنین لباس‌های محلی را برای عکاسی کرایه داده می‌شوند تا خاطرات سفرتان را ثبت کنید. البته برای ورود به محوطه و رفتن به قلعه باید مبلغی را پرداخت نمایید.

حتی اگر بخاطر مسیر دژ رودخانه و بالا رفتن از پله‌ها، قصد بازدید از این قلعه را ندارید، بازدید از این بازارچه خالی از لطف نیست. این بازارچه در میان مردم محلی به نام بازار اسکیمو فروش‌ها نیز شناخته می‌شود. بنابراین اگر این اسم را شنیدید تعجب نکنید.

نکات مهم و شرایط بازدید در سفر به این دژ آجری

• از آنجا که این قلعه تاریخی در مکانی خاص قرار داشته و پله‌های زیادی دارد، باید آمادگی بالا رفتن از پله‌های زیاد و پیاده‌روی را داشته باشید.
• رفت و برگشت به این مکان می تواند سه ساعت زمان ببرد، پس برای پیاده‌روی و بالا رفتن از پله‌ها حتما کفش مناسب به پا داشته باشید.
• سبک سفر کنید و تنها چند وسیله ضروری ماند بطری آب و دوربین عکاسی را با خود ببرید. داشتن یک چوب دستی نیز می‌تواند برایتان کمک کننده باشد.
• اگر در فصل پاییز یا زمستان به این مکان رفتید، غیر از کفش مناسب، به تن کردن پانچو بارانی در صورت بارش باران کمک می‌کند تا در صورت بارش باران خیس نشوید.
• همان‌طور که اشاره شد این مکان پله‌های زیادی دارد بنابراین رفتن به این مکان برای افراد مسن، کودکان یا افرادی که مشکل جسمانی دارند، چندان مناسب نیست.

البته مهمترین نکته این است که در حفظ این فضای زیبا و این دژ تاریخی حداکثر تلاش خود را بکنیم. بنابراین یک کیسه همراه داشته باشید تا آشغالی در طبیعت نریزید و همچنین از نوشتن یادگاری و صدمه زدن به بنای دژ جدا پرهیز کنید. یادمان باشد که نسل‌های آینده هم حق دارند از این زیبایی لذت ببریند.

در سفر به قلعه رودخان بد نیست که هزینه‌های ورودی آن را هم بدانید. هزینه‌های بازدید از این قلعه به دو بخش مختلف پارکینگ و بلیط تقسیم بندی می‌شود. هزینه ورودی پارکینگ بر اساس نوع ماشین‌ها تقسیم بندی شده است. هزینه ورودی بلیط را هم می‌توانید بعد از بالارفتن پله‌های در ورودی قلعه تهیه کنید. البته ناگفته نماند که برای تهیه بلیط ووردی حتما پول نقد به همراه داشته باشید تا اگر کارت خوان مجموعه کار نکرد، دیگر مجبور به برگشت از پله‌های قلعه نباشید.

در این قلعه امکانات رفاهی و تفریحی مناسبی برای گردشگران تدارک دیده شده تا نهایت لذت خود را از سفر به قلعه رودخان ببرند. این امکانات رفاهی هم قبل و هم بعد از پله نوردی از پله‌های قلعه قابل مشاهده است. برخی از این امکانات رفاهی می‌توان به رستوران های سنتی و محلی، فروشگاه صنایع دستی، عکاسخانه، سرویس بهداشتی، نمازخانه و آب شامیدنی اشاره کرد.

در نهایت ناگفته نماند که ساعت بازدید از این قلعه همه روزه از 8 صبح الی 18 بعداظهر امکان‌پذیر است. البته ساعت بازدید بستگی به نیمه اول و نیمه دوم سال هم دارد و ممکن است تغییر کند.

سوالات متداول در مورد دژ آجری هزارپله

• قلعه رودخان کجاست؟ این قلعه در 30 کیلومتری شهر فومن در استان گیلان قرار دارد.
• این دژ آجری چند پله دارد؟ برای رسیدن به این قلعه باید از 935 پله بالا بروید.
• چه زمانی به این قلعه سفر کنیم؟ فصول تابستان و بهار بهترین زمان برای سفر به این منطقه است.
• مسیر رسیدن به این قلعه چگونه است؟ مسیر رسیدن به قلعه از تهران به این ترتیب است که ابتدا مسیر آزادراه قزوین – رشت را در پیش بگیرید تا به تقاطع آزادراه رشت با جاده فومن برسید. مسیر فومن را در پیش بگیرید. باید از روستاهای گشت، کرد محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام، سعیدآباد (سید آباد) بگذرید. به قلعه هزارپله خوش آمدید.

اکنون که می‌دانیم قلعه رودخان کجاست می‌توانیم سفری بی‌نظیر را برنامه‌ریزی کنیم تا علاوه بر بازدید از بزرگترین دژ آجری ایران از جاذبه‌های اطراف آن نیز دیدن کرده سفرمان را هرچه بیشتر خاطره‌انگیز کنیم. اگر وقت‌تان محدود است و نمی‌توانید سفر به این منطقه را برنامه‌ریزی کنید، خرید تور قلعه رودخان گزینه مناسبی است تا در وقت و هزینه صرفه‌جویی کنید. شما چه اطلاعات دیگری از این قلعه باستانی دارید؟ چه جاذبه‌های دیگری را اطراف این قلعه می‌شناسید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.

امتیاز ۴.۷۹ از ۵ – ۵ رای

در حال ثبت رای