خانه طباطبایی ها در شهر زیبای کاشان قرار گرفته و یکی از خانه‌های فاخر ایران باستان است. این خانه که قدمت ان به دوران قاجار می‌رسد در میان هزاران آثار باستانی شهر کاشان، زبان زد بوده و معماری شگفت انگیزش هر کسی را خیره می‌کند. در ادامه معماری، تاریخچه و دیدنی‌های نزدیک به این خانه اعجاب انگیز را بررسی می‌کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
خانه طباطبایی ها کاشان
خانه طباطبایی‌ها که به عروس خانه‌های باستانی ایران معروف است، خانه‌ای شگفت انگیز از دل تاریخ بوده و گشت‌وگذار در آن علاوه بر زیبایی بصری، تاریخ غنی ایران را یادآور می‌شود.
خانه طباطبایی ها (عکس: شاهین شریفی)
معماری خانه طباطبایی
معماری خانه طباطبایی ها کاشان شاهکار علی مریمی کاشانی، از معمار سرشناس آن زمان بوده است. همچنین افرادی مانند صنیع الملک کاشانی و شاگردش نیز در طراحی و گچ بری‌های این بنا نقش قابل توجهی داشته‌اند.
خانه طباطبایی‌ها شامل سه بخش اصلی اندرونی، بیرونی و بخش مختص خدمه است. بخش اندرونی دو حیاط و بخش‌های بیرونی و مختص خدمه هر کدام یک حیاط دارند. به علاوه این خانه دارای ۴۰ اتاق، چهار سرداب، سه بادگیر و دو رشته قنات است.
از درب خانه که وارد می‌شویم قدم به حیاط بزرگ و وسیعی می‌گذاریم که به حیاط بیرونی معروف است. تالار بزرگ یا اتاق شاه نشین، به علاوه ایوان آینه و چندین اتاق در این حیاط قرار دارد. اتاق شاه نشین تزیینات نقاشی و آینه کاری بی‌نظیری دارد که طبق شواهد طراحی و نظارت بر آن‌ها هنر دست استاد بزرگ وقت، صنیع الملک است. گچ بری‌ها و آینه کاری‌های ایوان این اتاق بسیار زیبا و چشم نواز است. در طرفین اتاق نیز اتاق‌های گوشواره قرار دارند.
خانه طباطبایی های
بخش اندرونی خانه که محل اقامت خانواده طباطبایی بود، نسبتا ساده‌تر از بخش بیرونی طراحی شده است. این بخش دارای یک اتاق پنج دری است که در دو طرف آن حیاط وجود دارد. تعداد اتاق‌های بخش اندرونی بیشتر است و یک بخش پذیرایی بزرگ هم برای پذیرایی از مهمانان در نظر گرفته شده است. همچنین سرداب‌هایی هم در این بخش تعبیه شده که بادگیرها و سایر عوامل به خنک ماندن آن‌ها بسیار کمک می‌کنند.
بخش سوم که مختص خدمه است شامل مطبخ، حیاط، چند اتاق و سرداب بوده و خدمه عمارت در این بخش زندگی می‌کردند.
نکته قابل ذکر در مورد معماری این خانه، رعایت اصل معماری اسلامی است. در معماری اسلامی همواره قسمت بیرونی و درونی به گونه‌ای ساخته می‌شوند که قسمت اندرونی و داخل خانه هیچگونه دیدی از بیرون نداشته باشد. این نکته در خانه طباطبایی ها کاشان نیز به خوبی رعایت شده است.
به علاوه بنای اصلی خانه چند متر پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده که علت آن حفظ تعادل دمای بنا در فصل‌های مختلف سال است. با این کار دمای هوا در تابستان معتدل و خنک می‌ماند و در زمستان نیز از نفوذ سرمای بیش از حد به خانه جلوگیری می‌شود.
خانه طباطبایی‌ها (عکس: مرتضی برجسته)
تاریخچه خانه طباطبایی ها
طبق نظر مورخان و کارشناسان خانه طباطبایی‌ها اثری به جامانده از دوران قاجار است. در سال ۱۲۵۰ هجری شمسی تاجری ثروتمند به نام حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی عزم ساخت این بنا را کرد. این فرد از تاجران بزرگ فرش بود و به همین دلیل در معماری و نقاشی‌ها و آینه کاری‌های ساختمان از نقش و نگار بی‌نظیر فرش نیز الهام گرفته شده است.
بیش از ۱۰ سال زمان برای طراحی و ساخت خانه صرف شد. همچنین در سال ۱۳۷۳ هجری شمسی نیز این خانه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت که تا سال ۱۳۷۶ طول کشید و بعد از آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
معماری خانه طباطبایی (عکس: فرزان دهباشی)
آدرس خانه طباطبایی ها
خانه طباطبایی کاشان در بافت تاریخی این شهر واقع است. جایی که به راحتی می‌توان به سایر جاهای دیدنی کاشان دسترسی پیدا کرد. برای رفتن به خانه طباطبایی‌ها می‌توانید از خودروی شخصی یا تاکسی استفاده کنید. این خانه آدرس سرراستی دارد که به راحتی می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید.
برای رسیدن به خانه طباطبایی‌ها باید به خیابان علوی در محله قدیمی کاشان بروید. در نهایت در کوچه سلطان امیراحمد، جنب امامزاده امیراحمد می‌توانید خانه زیبای طباطبایی‌ها را ببینید. بازدید از این خانه همه روزه در تابستان‌ها از ۸ صبح تا ۸ شب و در زمستان‌ها از ۸ صبح تا ۵ عصر امکان پذیر است.
آدرس خانه طباطبایی‌ها: خیابان علوی، کوچه سلطان میراحمد
جاهای دیدنی نزدیک به خانه طباطبایی ها
کاشان شهر خانه‌های تاریخی است. اکثر این خانه‌ها نیز در خیابان علوی قرار دارند. بنابراین به راحتی می‌توانید از سایر خانه‌های زیبا نیز دیدن کنید. مکان‌های دیدنی که در ادامه معرفی می‌کنیم همگی در خیابان علوی و در چند متری خانه طباطبایی قرار گرفته‌اند.
۱. خانه بروجردی ها
خانه بروجردی‌ها یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین خانه‌های کاشان است. شکوه و معماری بی‌نظیر این خانه نیز همانند خانه طباطبایی‌ها زبان زد خاص و عام بوده و تاریخچه جالبی پشت ساخت آن وجود دارد. به طوری که فردی به نام سید حسن شیفته دختر سید جعفر طباطبایی می‌شود و او شرط قبول ازدواج با دخترش را ساخت خانه‌ای در خور دخترش قرار می‌دهد. به این ترتیب خانه بروجردی ها ساخته می‌شود. ساخت این خانه ۱۱ سال به طول می‌انجامد و معماری آن را نیز کار معمار برجسته ایرانی، استاد علی مریمی کاشانی است.
خانه بروجردی‌ها (عکس: حسن آقاشریف)
۲. خانه تاریخی عباسیان
معماری خانه عباسیان به حدی خیره کننده است که در دوره‌ای نامزد جایزه زیباترین خانه تاریخی ایرانی شد. در معماری این خانه از هر هنری می‌توانید نمونه‌ای ببینید. هنرهایی مانند گچ بری‌های زیبا، نقاشی و آینه کاری‌های کم نظیر، نرده‌های سنگی حجاری شده، مقرنس کاری خیره کننده و غیره که هر کدام به نوبه خود زیبایی این بنا را چندین برابر کرده‌اند. صاحب اصلی این خانه حاج محمد ابراهیم، تاجر کاشی بسیار معروف و ثروتمند بود. این خانه در واقع ملک شخصی او و خانه‌ای مسکونی بود که در مدت ۲۰ سال ساخته شد.
خانه عباسیان (عکس: امید شیردل پور)
۳. خانه تاریخی تاج
خانه تاریخی تاج نیز مربوط به دوران قاجار است. این خانه ملک شخصی خانم تاج بوده و در سال ۱۳۸۳ هجری شمسی مورد مرمت و بازسازی گرفته و در فهرست آثار ملی ثبت شد. این خانه سه طبقه دارد که شامل همکف، گودال باغچه و سرداب می‌شود. حوض بزرگی در حیاط قرار دارد که به قرینه سازی آن بسیار کمک می‌کند. معماری ویژه خانه شامل ارسی‌های متعدد و راهروی طولانی باریک، زیبایی چشم نوازی به این خانه دلباز داده است. نکته قابل توجه در مورد خانه تاج وجود یک اتاق مخصوص به عنوان کتابخانه بوده که مملو از کتاب‌های مختلف است.
۴. خانه تاریخی شریفیان
خانه تاریخی شریفیان متعلق به دوران قاجار و فردی به نام حاج محمد حسن حاجی شریف است. معماری و گچ بری‌های این خانه نیز مانند تمام خانه‌های باستانی شاخص در شهر کاشان کم‌نظیر است. در نگاه اول این بنا طاق قوسی بزرگ آن به چشم می‌خورد که از نمای کلی ساختمان بیرون زده است. گچ بری‌های داخل این طاق جلوه ویژه‌ای به آن داده‌اند. خانه شریفیان نیز مانند سایر خانه دارای سه بخش اندرونی، بیرونی و بخش مخصوص خدمه است که هر کدام کاربرد ویژه خود را داشتند.
۵. حمام سلطان امیراحمد
حمام سلطان امیراحمد در دوران سلجوقیان در ایران ساخته شده، اما آنچه امروز به جای مانده مربوط به دوران قاجار است. نام این بنا از امامزاده سلطان امیراحمد برداشته شده که در نزدیکی این حمام قرار دارد. مشخصه برجسته از معماری این بنا مربوط به سقف‌های طاق‌دار و موزاییک و کاشی کاری‌ها و نقاشی‌های نفیس آن می‌شود. این حمام در واقع یک سالن بزرگ هشت ضلعی است که توسط هشت ستون احاطه شده و یک حوض هشت ضلعی نیز مرکز آن زیبایی حمام را تکمیل کرده است. البته این قسمت مخصوص تعویض لباس و گردهمایی افراد بود. بخش اصلی و گرم خانه در سالنی بزرگتر با چندین حمام خصوصی و عمومی است.
حمام امیر احمد (عکس: علی کلاه دوز)
۶. قلعه جلالی و حصار سلجوقی
حصار سلجوقی اثری باقی مانده از دوران سلجوقی در شهر تاریخی کاشان است. دژ بلندی که اکنون از آن تنها دو دیوار کاه‌گلی به جا مانده است. شواهد و قراین نشان می‌دهد این دژ یکی از مستحکم‌ترین دژهای زمان خود بوده و چندین بار مردم کاشان را گزند دشمنان دور نگه داشته است.
در کنار این دژ قلعه‌ای نیز دیده می‌شود که به دستور سلطان جلال الدین ملک شاه سلجوقی ساخته شد. قلعه جلالی شامل دو گنبد بلند است که به یخچال‌های این قلعه معروفهستند. اطراف قلعه زمین‌های زراعی گسترده دیده می‌شوند که در گذشته مردم بر این زمین‌ها کشاورزی می‌کردند.
در این مطلب معماری، تاریخچه و دیدنی‌های نزدیک به خانه طباطبایی ها را مورد بررسی قرار دادیم. امیدواریم از سفر به این خانه زیبا و دیدن شگفتی‌های آن لذت ببرید. اگر در نیمه دوم اردیبهشت ماه به کاشان رفتید از گلاب گیری کاشان قافل نشوید. در آخر لطفا فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.
در حال ثبت رای
دیدگاهتان را بنویسید