سه قلعه نام یکی از شهرهای شهرستان سرایان در استان خراسان جنوبی است. این شهر در جنوب سرایان و در منطقه کویری قرار دارد. کویر سه قلعه این شهر، یکی از جاذبه‌های طبیعی آن است که هر ساله گردشگران بسیاری را مجذوب زیبایی‌های خود می‌کند. در این مطلب با جاهای دیدنی کویر حیرت انگیز سه قلعه، دیدنی‌های اطراف آن و شرایط اقامت در مسافرت به این کویر زیبا بیشتر آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
فهرست مطلب:
گشت و گذاری در کویر سه قلعه و دیدنی های آن
کویر سه قلعه با آسمانی تاریک و بیکران، بهشتی برای منجمان و علاقه‌مندان به رصد آسمان مرموز و شگفت انگیز است. در واقع به دلیل شرایط آب و هوایی منطقه، آسمان کویر هیچ مزاحمی برای رصد ستارگان نورانی ندارد. تپه‌های ماسه‌ای، کلوت‌ها، دق‌های رسی و… از دیگر جذابیت‌های این منطقه است. کویر سه قلعه جاهای دیدنی دیگری هم دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
سه قلعه (عکس: ایرنا)
۱. خانه عباس رمضانی
این خانه نمونه‌ای از بافت تاریخی و اصیل مناطق بیابانی است. معماری و نحوه ساخت آن به گونه‌ای است که چندین ساختمان در یک حیاط مرکزی وجود دارد و تمام ساختمان‌ها رو به یک حیاط باز می‌شوند.
این بنا شامل سردر ورودی، هشتی، دالان، حیاط، ایوان‌ها، مطبح، اتاق‌های بسیار و انبار است. در داخل هر کدام از ساختمان‌ها خواهید دید که اتاق‌های هر کدام از آن‌ها دور تا دور جایی که بادگیر دارد، ساخته شده‌اند تا در تابستان‌های سوزان کویر هوای تمام اتاق‌ها به راحتی خنک شود.
۲. آب انبار فاضل خانی
آب انبار فاضل خانی که به آب انبار کاروانسرا نیز معروف است، یکی از آب انبارهای تاریخی سه قلعه به شمار می‌رود. آب انبارها که در قدیم برای ذخیره و خنک نگه داشتن آب‌های زیرزمینی استفاده می‌شدند، از بناهای بسیار ضروری هر شهر و روستایی بودند. به خصوص در مناطق کویری که همواره با کمبود آب مواجه بود و به دلیل گرمای شدید هوا آب به سرعت تبخیر شده و از دست می‌رفت. آب انبار فاضل خانی هم به همین منظور در شهر سه قلعه ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
۳. آب انبار احمد آقایی
کویر سه قلعه آب انبارهای متعددی دارد که گاها قدمت آن‌ها بسیار بیشتر از قدمت آب انبارهایی است که در فهرست آثار ملی ثبت شده است. برخی از این آب انبارها تخریب شده‌اند، برخی کاربری اصلی خود را از دست داده و به عنوان جاذبه گردشگری استفاده می‌شوند و برخی نیز همچنان مورد استفاده مردم محلی هستند.
آب انبار احمد آقایی از جمله آب انبارهای تاریخی و بسیار زیبا است که بادگیرهای متعدد آن همراه با معماری خاص و چشم‌نواز، توجه گردشگران و علاقه‌مندان را به خود جلب می‌کند.
۴. مسجد جامع سه قلعه
مسجد جامع سه قلعه یکی از شاخص‌ترین آثار تاریخی سه قلعه محسوب می‌شود. بنابر روایات قدمت این مسجد به دوران صفوی بازمی‌گردد. کارشناسی‌های انجام شده نشان می‌دهد در ساخت این مسجد از مرغوب‌ترین مصالح موجود در آن زمان مانند آجر، خشت خام و گچ استفاده شده است.
این بنا دارای یک ایوان فراخ و یک شبستان با ستون و دو محراب بسیار زیباست. ستون‌های حجیم و مربعی‌شکل شبستان حیرت هر بیننده‌ای را برمی‌انگیزد که چگونه در چنین منطقه‌ای و در آن زمان چنین بنایی با این استحکام و معماری ساخته شده است.
۵. تپه‌ها، رمل و دق
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد کویر، تپه‌ها و رمل‌های ماسه‌ای بی‌نظیر آن است؛ کویر سه قلعه نیز از این ویژگی بی‌نصیب نیست. در این منطقه تپه‌هایی مانند تپه ماهور و… وجود دارد که بسیار جذاب و زیبا هستند و چشم هر گردشگری را مجذوب هنرنمایی طبیعت می‌کنند. در این تپه‌ها می‌توانید اسکیت سواری روی ماسه را تجربه کنید و از بالای تپه سر خورده و مسیری طولانی را با هیجانی بی‌مثال و بی‌وقفه طی کنید.
سه قلعه (عکس: ایرنا)
از دیگر تفریحات کویر سه قلعه می‌توان به تورهای شترسواری، موتورسواری، آفورد و جیپ سواری هم اشاره کرد. شترسواری قطعا تجربه‌ای است که نمی‌توان در هر جایی کسب کرد. می‌توانید در این منطقه چندین شتر اجاره کرده و همراه با دوستان و اطرافیان خود همراه با یک راه بلد چندین دور با این شترها در کویر بی‌حد و مرز شترسواری کنید.
به علاوه، موتورهای چهارچرخ و خودروی آفرود و جیپ هم در کویر سه قلعه در دسترس گردشگران قرار دارد. هیجانی که سواری با این خودروها، روی شن‌ها و تل‌های ماسه‌ای و تکان‌های شدیدی که در بالا و پایین رفتن از تپه‌ها تجربه خواهید کرد، بسیار جذاب و شگفت انگیز است.
کویر سه قلعه کجاست؟
حتما کنجکا شده‌اید که کویر سه قلعه کجاست؟ همانطور که گفتیم سه قلعه یکی از شهرهای استان خراسان جنوبی است. این شهر در فاصله ۲۴ کیلومتری جنوب غرب شهرستان سرایان و ۵۲ کیلومتری جنوب شرق فردوس و در حاشیه کویر قرار دارد. نام سه قلعه به دلیل مجاور بودن این منطقه با سه قلعه خوشاب، خازمین و قلعه فعلی جنب میدان امام حسین (ع)، به این شهر داده شد. شهر سه قلعه مشهد در ارتفاع کمتری نسبت به سطح دریا قرار دارد.
کویر سه قلعه ۳۰ کیلومتر از سمت جنوب از شهر سه قلعه و ۵۵ کیلومتر از مرکز شهر سرایان فاصله دارد. از آنجایی که این منطقه کویری از دریاها و منابع آب سطحی دور بوده و در مسیر هیچ گونه باد و گرد و غبار محلی قرار ندارد، آسمان شب‌های آن، یکی از تاریک‌ترین آسمان‌هاست. طبق گزارش‌ها، آسمان کویر سه قلعه مشهد پنجمین آسمان تاریک خاورمیانه محسوب می‌شود که یکی از امتیازات منطقه برای جذب گردشگر و منجمان است.
مسیر دسترسی به سه قلعه
اگر از سمت شهرهای مرکزی کشور مانند تهران بخواهید به کویر سه قلعه سفر کنید، بهتر است از مسیر بردسکن- سبزوار- شاهرود اقدام کنید. این مسیر از کوتاه‌ترین و امن‌ترین مسیرهاست. هر چند که مسیرهای دسترسی زیادی به شهر سه قلعه وجود ندارد و اقدامات احداث مسیرهای مواصلاتی به این شهر اغلب بی‌نتیجه مانده. پس از رسیدن به شهر سه قلعه تنها ۳۰ کیلومتر دیگر با منطقه کویری فاصله دارید. ناگفته نماند که بیشتر مسیر دسترسی به کویر خاکی است.
برای رفتن به کویر سه قلعه از سمت شمال، ابتدا باید به مشهد و سپس تربت حیدریه و بعد سرایان و از آنجا به سه ققلعه بروید. پس از آن مسیر مستقیم به سمت کویر، شما را به کویر سه قلعه می‌رساند.
کویر سه قلعه (عکس: ایرنا)
بهترین فصل سفر به سه قلعه
همانطور که از نامش برمی‌آید، آب و هوای این منطقه گرم و خشک بوده و از منابع آبی بزرگ و دریاها دور است. توده‌های باران‌آور به ندرت در آسمان آن دیده می‌شوند و درصد بارندگی سالیانه در آن بسیار پایین است. به طوری که در اغلب سال‌ها بارندگی حتی کمتر از ۱۰۰ میلی متر اتفاق می‌افتد. همه این عوامل در کنار هم موجب خشکسالی و در نتیجه گسترش کویر می‌شود.
تابستان‌های این منطقه به شدت گرم و سوزان و زمستان‌های آن نیز سرد و خشک است. لازم به ذکر است که هوای شب و روز در نواحی کویری بسیار متفاوت بوده و در شب هوا بسیار سردتر از روز است. بنابراین ترجیحا در فصل بهار و اوایل پاییز که مناطق کویری هوای نسبتا معتدل‌تری نسبت به سایر فصول دارند، به این مناطق سفر کنید. در صورتیکه تمایل به مسافرت با هزینه کمتر را داشته باشید می‌توانید سفر به صورت هیچهایک را تجربه کنید.
سه قلعه (عکس: ایرنا)
دیدنی های نزدیک به سه قلعه
در اطراف کویر سه قلعه دیدنی‌های بسیاری وجود دارد که همگی به منطقه کویری نزدیک بوده و دسترسی به آن‌ها ساده است. بنابراین اگر به کویر سه قلعه سفر کردید حتما به جاهای دیدنی که در زیر معرفی می‌کنیم، سر بزنید.
از معروف‌ترین آثار تاریخی و دیدنی های اطراف کویر سه قلعه می‌توان به مسجد خواجه مینا، ارگ قلعه، ملا کاظم، آب انبار فاضل خان، احمد آقا، حاج عبدالله، خانه‌های حسام الدیوان، هروی، رمضانی (مشهور به خانه ساعت)، جهانی‌ها، برج نگهبانی، بادگیرهای علی آقا و خسروی، حمام قلعه، کامرود و قلعه تاریخی آن اشاره کرده. طبق گفته کارشناسان و باستان شناسان اغلب این آثار مربوط به دوره صفوی هستند.
سه قلعه (عکس: مهدی اسعد)
اقامت در سفر به کویر سه قلعه مشهد
در این منطقه اقامتگاه‌های سنتی و مدرن بسیاری ساخته شده که هرکدام از آن‌ها مزیت‌های منحصر به فرد خود را دارند. اقامتگاه‌های سنتی دارای اتاق‌هایی با معماری سنتی کویری و بادگیر هستند و هوای خنکی را به مهمانان عرضه می‌کنند. به علاوه در آشپزخانه‌های سنتی آن‌ها امکان سفارش غذاهای محلی نیز وجود دارد. در اقامتگاه‌های مدرن نیز مانند اقامتگاه‌های سنتی، تمام امکانات از قبیل امکانات رفاهی، گرمایشی و سرمایشی و… فراهم است. اقامتگاه‌های بوم گردی نمکزار و زرین چاه از جمله آن‌ها هستند.
اقامتگاه بوم گردی نمکزار یکی از اقامتگاه‌هایی است که با معماری سنتی در دل کویر سه قلعه از گردشگران و منجمان پذیرایی می‌کند. در اقامتگاه نمکزار تمامی استانداردهای لازم برای زندگی در کویر رعایت شده و به دلیل نوع طراحی و فضایی که دارد، مکانی بسیار زیبا، دنج و آرامش بخش است.
اقامتگاه بوم گردی نمکزار
از آنجایی که اقامتگاه بوم گردی نمکزار به رصدخانه منجمان نزدیک است، محل اسکان اغلب آن‌ها به شمار می‌رود. به علاوه نزدیکی این اقامتگاه به تپه‌ها و رمل‌های ماسه‌ای، آن را به انتخابی مناسب برای گردشگرانی تبدیل کرده که قصد دارند در این تپه‌های ماسه‌ای بی‌نظیر تفریح کنند. اقامتگاه بوم گردی نمکزار در ۳۰ کیلومتری سه قلعه و در منطقه کویری آن قرار دارد.
اقامتگاه زرین چاه از نمونه اقامتگاه‌هایی است که به کویر سه قلعه بسیار نزدیک و در روستایی به نام زرین چاه واقع است. معماری این اقامتگاه به یک خانه روستایی سنتی شباهت دارد و قدمت آن به حدود ۵۰ سال می‌رسد. خروجی ۷ اتاق آن همگی به یک حیاط مشترک بوده و در کل ۶۰ نفر ظرفیت دارد. موسیقی سنتی زنده و رقص محلی یکی از مزیت‌های قابل توجه این اقامتگاه به شمار می‌رود. اقامتگاه زرین چاه سه قلعه، در ۳۵ کیلومتری سه قلعه به سمت بیرجند قرار دارد.
در این مطلب با کویر سه قلعه مشهد و دیدنی‌های آن، مسیرهای دسترسی به کویر زیبای سه قلعه، اقامتگاه‌های آن و دیدنی‌های اطراف این کویر آشنا شدید. امیدواریم از مسافرت به این منطقه لذت ببرید. در آخر لطفا فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.
در حال ثبت رای
من اینجارو ندیدم اما یکی از بهترین کویر هایی که رفتم کلوت شهداد کرمان بود که خیلی لذت بردم از دیدنش.
تا حالا کویر سه قلعه رو ندیدم اما خیلی تعریفش رو از همکارام شنیدم. البته اونا با تور رفتند.
یکی از بهترین سفرهام تو کل زندگیم بود به همه علاقمندان توصیش میکنم