زنبیل گردانی یکی از آداب مرسوم در استان هرمزگان به ویژه جزیره قشم است. همان‌طور که می‌دانید آداب و رسوم و فرهنگ هر شهر و دیاری بخش مهمی از جاذبه‌های گردشگری آن محسوب می‌شود. تنوع قومی در کشور ما باعث شده تا هر شهر و دیاری آیین خاص خود را داشته باشد، یکی از این رسوم سنتی مراسم زنبیل گردانی در قشم است. جزیره قشم آداب و رسوم بسیاری دارد که پشت هرکدام داستانی نهفته است. اگر شما هم به آداب و رسوم شهرهای مختلف علاقه دارید با ما همراه باشید. در ادامه با این مراسم بیشتر آشنا خواهیم شد.
فهرست مطلب:
علت برگزاری مراسم زنبیل گردانی
این رسم به کودکان نوپا مربوط می‌شود و بیشتر در جزیره قشم برگزار می‌شود. معمولا کودکان بین 9 تا 15 ماهگی راه می‌افتند و کم کم روی پاهای خود می‌ایستند. گاهی اقات هم استثناهایی وجود دارد. امروزه با پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژی چندان جای نگرانی وجود ندارد و مشکل را متوجه می‌شوند.
در گذشته اگر کودک تا 18 ماهگی تحرکی نداشت و نمی‌توانست رو پاهایش بایستد و راه برود موضوعی به شدت نگران‌کننده برای والدین و به‌ویژه مادر کودک بود. در این هنگام مادر نگران به فکر مراسم زنبیل گردانی می‌افتاد. گاهی اوقات هم برخی مادران صبر بیشتری داشتند و تا دو سالگی منتظر می‌ماندند.
مراسم زنبیل گردانی
شیوه برگزاری مراسم
ماجرای رسم قدیمی زنبیل گردنی از این قرار است که مادر فرزندش را در پیش قرار می‌داد، سپس کودکان همسایه را برای اجرای این رسم خبر می‌کرد. پیش زنبیل معروف و سوغات جنوب است که از برگ‌های درخت نخل درست می‌شود.
مادر پیش را که کودک درون آن قرار دارد به دست بچه‌های همسایه با قلب‌های پاک‌شان می‌سپرد. با این امید که دعای خیر همسایه‌ها و اناجم این مراسم توسط بچه‌ها سبب خیر شده و نوزاد راه بیوفتد.
کودکان با احتیاط پش را حمل می‌کردند و مراقب طفل هستند. آن‌ها باید حداقل درب خانه 6 همسایه بروند و در طول مسیر نیز آوازی زیبا با گویش قشمی بخوانند. معروف‌ترین آوازی که در این مراسم خواندن می‌شود به شرح زیر است:
کندوک پا نداره
راه به جایی نداره
چیزی هاده به کندوک
تا کندوک پا بیاره
******
ترجمه ساده این شعر به زبان فراسی به صورت زیر است:
زنبیل پا نداره
راه به جایی نداره
چیزی بده به زنبیل
تا زنبیل پا بگیره و راه خدا در پیش بگیره
******
کندوک یا زنبیل در واقع استعاره از کودکی بود که هنوز نتوانسته بود راه برود. بچه‌های همسایه به درب هر خانه‌ای که می‌رفتند صاحب‌خانه به آن‌ها شیرینی و شکلات می‌داد و برای طفلی که داخل زنبیل بود دعا می‌کرد تا سلامتی‌اش را به دست بیاورد.
بچه‌ها پس از رفتن به درب خانه حداقل 6 همسایه برمی‌گشتند و طفل را در پیش، به مادرش بازمی‌گرداندند. به این ترتیب پدر و مادر کودک کمی امیدوار می‌شدند که کودک‌شان بتواند مانند بچه‌های دیگر راه برود و بدود.
این رسم هنوز هم در قشم و برخی مناطق نزدیک آن برگزار می‌شود . اهالی قشم معتقدند که پس از این مراسم طفل پاگرفته و راه می‌رود.
در آخر
آشنایی با آدام و رسوم گوشه گوشه کشور عزیزمان بسیار شیرین است. بنابراین اگر به این منطقه بسیار دیدنی و زیبا سفر کردید، سعی کنید تا بیشتر با افراد محلی وقت بگذرانید و با فرهنگ‌شان آشنا شوید. شما با کدام یک از رسوم این منطقه آشنا هستید؟ چه اطلاعات دیگری از مراسم زنبیل گردانی قشم دارید؟ لطفا تجربیات و نظرات خود را برای ما و دیگر مخاطبان ایرانگرد بنویسید.
در حال ثبت رای
آخی چه رسم قشنگی دارن تا حالا نشنیده بودم رسم زنبیل گردانی رو. من خودم بچه دارم واقعا سخته ببینی اتفاقی واسش بیوفته چه برسه به اینکه نتونه راه بره.
چقدر واقعا توی ایران فرهنگ ها و آداب و رسوم مختلفی وجود داره که اکثرش رو ما نشنیدیم. بعضیا از رسم ها گاهی زیاد جالب نیستن اما این رسوم قشنگ مثل زنبیل گردانی رو کاش بیشتر می‌شناختیم.
چه مراسم جالبی واقعا. کاش میشد توی ایران یه فستیوال برای معرفی این جشن ها و مراسم سنتی راه اندازی بشه تا این مراسم از یاد نره.