شهر کرمان مرکز استان کرمان است و 185 کیلومتر مربع مساحت دارد. قدمت این شهر به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد و یکی از تاریخی‌ترین شهرهای کشورمان محسوب می‌شود. اما در سفر به این استان پررمزوراز تنها آثار تاریخی آن نیستند که خودنمایی می‌کنند، بلکه سوغات و صنایع دستی کرمان نیز یکی از جاذبه‌های گردشگری آن محسوب می‌شوند. در این مطلب با خوراکی‌ها و سوغاتی کرمان مانند پسته (معروفترین سوغات کرمان)، حاجی پسته، مس، گلیم و… آشنا می‌شویم.
خوراکی های سنتی کرمان
علاوه‌بر آنکه جاهای دیدنی کرمان شهرت جهانی دارند، سوغات این شهر نیز محبوبیت بسیاری در میان گردشگران به دست آورده است. در میان انبوه سوغات و صنایع دستی کرمان ابتدا به سراغ خوراکی‌های سنتی و خوشمز این شهر می‌رویم. گردو، پسته (معروفترین سوغات کرمان)، زیره و خرما از محصولات کشاورزی و باغ‌داری کرمان است. بنابراین جای تعجب نیست اگر در تهیه اکثر سوغاتی های کرمان این محصولات به ویژه پسته که معروفترین سوغات کرمان است استفاده شود.
- کماچ سهن
کماچ سهن، خوشمزه‌ترین سوغاتی کرمان
در سفر به کرمان نباید لذت چشیدن طعم کماچ را از دست بدهید. خمیر دور این شیرینی سنتی با جوانه گندم، زیره و دارچین تهیه می‌شود. برای مغز میانی این شیرینی نیز از خرما، گردو یا پسته استفاده می‌کنند.
این شیرینی سنتی نه تنها بسیار خوشمزه است، بلکه به خاطر وجود خرما، گردو و پسته خواص فراوانی دارد. از این‌رو همراه با چایی یک میان‌وعده کامل محسوب می‌شود.
- کلمپه
کلمپه نوعی شیرینی سنتی همانند کلوچه است که در اکثر شهرهای ایران عرضه می‌شود، اما در پاسخ این سوال که کلمپه سوغات کجاست؟ باید گفت سوغات کرمان است. برای طعم‌دار کردن این شیرینی از هل، دارچین و گلاب استفاده می‌شود، البته گاهی زعفران و روغن حیوانی نیز برای تهیه این شیرینی به‌کار می‌رود. معمولا داخل این شیرینی را با خرما و گردوی چرخ کرده پر می‌کنند.
کلمپه، یکی از سوغاتی‌های کرمان
- فالوده کرمانی
فالوده کرمانی
طعم فالوده کرمانی کاملا متفاوت از فالوده‌ای است که ما می‌شناسیم. بنابراین اگر به کرمان سفر می‌کنید، لذت چشیدن طعم این فالوده را از دست ندهید. برای طعم‌دار کردن این فالوده از عرق نعناع و بیدمشک استفاده می‌شود.
این فالوده از نشاسته گندم درست می‌شود. نشاسته بدون شن را در آب حل کرده و روی حرارت قرار تا غلیظ شود. سپس آن را در ظرفی مانند آبکش می‌ریزند و زیر آن مقداری شربت شکر خنک قرار می‌دهند. هنگامی که نشاسته گرم از سوراخ‌های آبکش به درون شربت خنک می‌چکند، سرد می‌شوند و ظاهری مانند مروارید پیدا می‌کنند.
فالوده کرمانی را در کاسه می‌ریزند و مقداری یخ به آن اضافه می‌کنند. اغلب این خوراکی سنتی و خوشمزه در تابستان تهیه می‌شود.
- قوتو (قاووت)
امروزه در اکثر شهرهای کشورمان قوتو را تهیه می‌کنند، اما به‌راستی قوتو سوغات کجاست؟ قوتو یکی از سوغاتی های کرمان است که محبوبیت بسیاری در میان میهمان این شهر دارد. قوتو به شکل پودر است و از ترکیب گیاهان و دانه‌های مغذی تهیه می‌شود تا به سلامت جسمی افراد کمک کند.
قوتو یا قاووت
- حاجی پسته
حاجی پسته
یکی دیگر از شیرینی‌های سنتی کرمان، حاجی پسته است که طعمی شبیه حاج بادام یزد دارد.
در تهیه این شیرینی سنتی و خوشمزه از گلاب، هل، پودر پسته و پودر قند استفاده می‌شود تا این شیرینی هم مقوی و هم خوشمزه باشد.
ترکیب مزه‌های هل، پسته و گلاب طعمی بی‌نظیر را به این سوغاتی کرمان داده است که از چشیدن آن شگفت‌زده خواهید شد.
- قطاب
قطاب یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های سنتی ایران به شمار می‌آید که از دیرباز در یزد و کرمان تهیه می‌شده است. برای تهیه خمیر قطاب عمدتا از آرد، زرده تخم مرغ و شیر یا ماست استفاده می‌شود و داخل آن را معمولا با بادام و خاکه قند پر می‌کنند. البته در کرمان از پسته به جای بادام استفاده می‌شود.
قطاب یکی از سوغاتی های کرمان
- مسقطی سیرجان
مسقطی سیرجان
مسقطی یک دسر ایرانی است که تقریبا در تمام شهرهای ایران تهیه می‌شود، اما مسقطی سیرجان طعم متفاوتی دارد.
در تهیه این مسقطی این دسر از نشاسته، هل، زعفران، گلاب، شکر، روغن، خلال بادام و پسته استفاده می‌شود. این طعم‌دهنده‌های سنتی، مزه‌ای اصیل و دلپسند را به مسقطی می‌دهند. بنابراین توصیه می‌کنیم در سفر به کرمان از این خوراکی سنتی و خوشمزه قافل نشوید.
- سوهان زرند
سوهان زرند یا سوهان کرمان یکی دیگر از سوغاتی‌های خوشمزه این شهر است. در تهیه این سوهان از آرد گندم و آرد جوانه گندم استفاده می‌شود، از این‌رو این خوراکی خوشمزه خواص بسیاری نیز دارد.
سوهان زرند یا سوهان کرمان
- حلوا پسته
حلوا پسته، خوشمزه‌ترین سوغاتی کرمان
حلوا پسته سوغات دیگری از شهر کرمان است. این شیرینی سنتی از پسته، گلاب، زعفران و کره حیوانی تهیه می‌شود.
استفاده از پسته، گلاب و زعفران سبب شده تا حلوا پسته علاوه‌بر طعم و عطری مطبوع، خواص فراوانی نیز داشته باشد.
این سوغاتی را برای عزیزان خود تهیه کنید و همراه با چایی یک عصرانه لذیذ را برای آن‌ها تدارک ببینید.
- نان پر
یکی از خوشمزه‌ترین خوراکی‌های سنتی کرمان نان پر است. این سوغاتی کرمان در رنگ‌ها و طعم‌های متفاوتی تهیه می‌شود.
نان پر
- خرما بریز
خرما بریز، دسری لذیذ
در سفر به کرمان نباید این دسر خوشمزه را از دست بدهید. در تهیه این خوراکی از خرما، دارچین و گلاب استفاده می‌شود، بنابراین خرما بریز بمب انرژی است.
از آنجا که این دسر بسیار مقوی و پرانرژی است، عمدتا این دسر در ماه مبارک رمضان تهیه می‌شود.
علاوه‌بر تمام خوراکی‌های خوشمزه‌ای که ذکر شد، در کرمان گیاهان دارویی نظیر سدر، کتیرا و حنا نیز رشد می‌کند. همچنین اگر به عرقیات گیاهی علاقه دارید، در کرمان می‌توانید عرق نسترن، نعنا و زیره را با کیفیتی اعلاء تهیه کنید.
صنایع دستی کرمان
سوغاتی‌های کرمان تنها به خوراکی و شیرینی محدود نیست. این شهر صنایع دستی زیبایی نیز دارد که هر کدام می‌توانند یک یادگاری از سفر به کرمان باشند یا به عنوان سوغاتی و هدیه به دوستان و عزیزان داده شود.
- فرش
حتما ضرب‌المثل مثل قالی کرمان میمونه را شنیده‌اید، بسیاری اعتقاد دارند که قالی کرمان هرچه بشتر پا بخورد رنگ آن بهتر خواهد شد. این ضرب‌المثل نشان دهنده مرغوبیت قالی کرمان از دیرباز است. فرش‌های کرمانی کیفیت خود را مدیون پشم مرغوب و نخ پنبه هستند و معروفترین سوغات کرمان محسوب می‌شود.
فرش کرمان یکی از مرغوب‌ترین فرش‌های ایرانی
- گلیم
علاوه‌بر فرش، گلیم بافی نیز در استان کرمان مرسوم است. گلیم‌های بافته شده در این شهر به ویژه گلیم شیریکی شهرت بسیاری دارند و جزو سوغاتی‌های محبوب کرمان است. عمده گلیم‌هایی که در کرمان به فروش می‌رسد در سیرجان و دارستان بافته می‌شود. سازمان یونسکو روستای دارستان را به عنوان دهکده جهانی گلیم ثبت کرده است.
- جاجیم
جاجیم در حقیقت زیراندازی دو رویه و بدون پرز است که با نخ‌های رنگی از جنس پشم یا پنبه بافته می‌شود. این نوع زیرانداز در نقاط مختلفی از کشورمان بافته می‌شود.
- پته دوزی
پس از فرش، پته دوزی را می‌توان معروفترین صنایع دستی کرمان دانست. پته دوزی شامل دوختن نخ‌های کرکی الوان، پشمی یا الوان روی پارچه‌ای به نام عریض است. این هنر قدمت بسیاری دارد، اما کسی دقیقا نمی‌داند از چه زمانی بانوان کرمانی شروع به پته دوزی کردند. هنرمندان کرمانی وسایل بسیاری از جمله سجاده، جانماز، رومیزی، زیر لیوانی و… را با این هنر خلق می‌کنند.
پته دوزی (عکس: گروه آموزشی روژه)
- عریض بافی
همانطور که ذکر شد پته دوزی روی پارچه‌هایی به نام عریض انجام می‌شود. این پارچه‌ها ضخیم و عمدتا از جنس پشم هستند و اصلی‌ترین مورد استفاده آن‌ها برای هنر پته دوزی است. از آنجا که امروزه هنر پته دوزی کمتر مورد توجه است، بازار عریض بافی نیز رونق چندانی ندارد.
- گبر دوزی
گبر دوزی
شواهد تاریخی حاکی از آن است که از زمان ساسانیان هنر گبر دوزی رواج داشته است و نخستین مرتبه توسط زرتشتیان عرضه شد.
در این هنر نقوشی مانند طاووس، درخت و… را با نخ ابریشمی روی پارچه‌هایی که ریز بافت باشند، دوخته می‌شوند. تنوع رنگ در نخ‌های به کار رفته باعث خلق آثار هنری بی نظیری می‌شود که از تماشای آن خسته نخواهید شد.
جالب است بدانید که در قدیم از این هنر برای تزیین لباس عروس استفاده میشد. اما در حال حاضر کاربردهای بسیار بیشتری دارد و برای ساخت برخی از تزیینات منزل مانند رومیزی استفاده می‌شود.
- شال بافی
هنر شال بافی از دیرباز در کرمان مرسوم بوده است. اوج رونق این هنر در دوران قاجار بود، به طوری‌که حتی مقامات دولتی نیز آن را تروجیح می‌دادند.
- خورجین بافی
خورجین را بر پشت چهارپایان می‌گذارند و برای حمل بار استفاده می‌کنند. برخلاف تصور عموم که خورجین از دیرباز در اردبیل تولید می‌شده است، اما در کرمان نیز خورجین تولید می‌شود. در قدیم خورجین بیشتر استفاده میشد، به طوری‌که در بعضی از مناطق یکی از وسایل جهیزیه تازه عروس‌ها بود. خورجین‌ها معمولا از پشم‌های رنگی، نخ پنبه و گاهی موی بز بافته می‌شوند.
خورجین بافی
- آجیده دوزی
به این هنر پنبه دوزی یا لایه دوزی نیز می‌گویند. جالب است بدانید که آجیده دوزی از زمان هخامنشیان تاکنون رواج دارد و در حجاری‌های به جامانده از دوران اشکانیان و ساسانیان نیز به چشم می‌خورد. با آجیده دوزی محصولاتی مانند کلاه، بقچه، سجاده، روانداز، روتختی، شنل و روکرسی تهیه می‌کنند. از پارچه‌های نخی، پنبه‌ای، مخمل، ابریشم، ساتن، تافته، کتان و اطلسی به عنوان پایه برای هنر آجیده دوزی استفاده می‌شود و اشکالی مانند گل، مرغ و طراحی‌های اسلیمی و هندسی روی آن می‌دوزند.
- ترمه بافی
ترمه پارچه‌ای نفیس است که الساف لطیفی بافته می‌شود و مزین به نقش‌هایی مانند بته‌جقه و گل شاه عباسی است. دقیقا مشخص نیست که ترمه اولین بار در ایران یا کشمیر بافته شده است، اما در برخی از منابع تاریخی مهد ترمه ایران را کرمان دانسته‌اند.
ترمه بافی
- حصیر بافی
هنرمندان حصیر باف شاخه‌های درخت را خشک می‌کنند و سپس با درهم تنیدن آن‌ها محصولاتب همچون نورگیر، سبر، جانماز و… تهیه می‌کنند.
حصیر بافی
- سیس بافی
گیس خرما به الیافی می‌گویند که در کنار درخت خرما می‌روید. از این الیاف در سیس بافی استفاده می‌شود و هنرمندان از به‌هم بافتن آن‌ها محصولاتی مانند پادری، سبد، زیرانداز و… تولید می‌کنند.
- مشبک کاری
هنر مشبک شامل ایجاد شبکه‌هایی سوراخ مانند روی اشیاء مختلف است. در گذشته عمدتا از این هنر برای ساخت درب و پنجره استفاده می‌شده، اما امروزه این هنر کاربردهای وسیع‌تری دارد. مشبک کاری به دو صورت پیوسته (کل کار متصل بهم باشد) و غیرپیوسته (طرح‌های جدا تهیه شده که در نهایت روی یک سطح به یکدیگر متصل می‌گردند) انجام می‌شود.
- خوس دوزی
خوس دوزی هنری قدیمی است که مشخص نیست از چه زمانی رواج پیدا کرده است. در خوس دوزی هنرمندان نقوشی را بدون کشیدن طرح روی پارچه با الیافی از طلا و نقره ترسیم می‌کنند.
خوس دوزی
- قلم زنی
هنرمندان با ضربات قلم‌های فولادی نقوش و طرح‌هایی را روی ظروفی از جنس مس و نقره حک می‌کنند. اگرچه این هنر در کرمان قدمتی دیرینه دارد، اما با رسیدن به اصفهان رنگ‌وبویی جدید به خود گرفت و به اوج خود رسید. محمود حکاک، مهدی حکاک، میرزا حسن شفیعی و صفاریان برخی از هنرمندان معروف کرمانی در عرصه قلم زنی هستند.
- ظروف مسی
این هنر در کرمان سابقه‌ای دیرینه دارد و هنوز هم در بازار قدیم این شهر هنرمندانی را می‌توان دید که مشغول ساخت ظروف و اشیاء مسی مانند تابلو، قابلمه، کشکول، سینی و… هستند. مرغوبیت مس این شهر باعث شده تا ظروف مسی یکی از معروفترین سوغات کرمان به حساب آید.
ظروف مسی
- سازهای موسیقی
اگر از علاقه‌مندان به موسیقی هستند در سفر به کرمان حتما از سازهایی که هنرمندان کرمانی ساخته‌اند، دیدن کنید. سازهایی از جمله تار، سنتور و ویولن از آلات موسیقی هستند که در کرمان ساخته می‌شوند.
مراکز خرید سوغات و صنایع دستی کرمان
اگرچه در اغلب بازاهای کرمان می‌توانید سوغاتی و صنایع دستی آن را پیدا کنید. اما برای خرید سوغات و صنایع دستی کرمان بهتر است به بازارهای سنتی این شهر بروید تا علاوه‌خرید از زیبایی بازارهای سنتی نیز لذت ببرید.
بازار بزرگ کرمان که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و بازار میدان قلعه از جمله بازارهای سنتی کرمان هستند که می‌توانید برای خرید سوغاتی های کرمان سری به آن‌ها بزنید. البته اگر اهل خرید هستید، از بازارها و مجتمع‌های تجاری مانند مرکز خرید، بازار ستاره و… نیز نشوید.
همانطور که مطالعه کردید کرمان صنایع دستی و سوغات بسیاری دارد که شاید نام برخی از آن‌ها را پیش‌تر نشنیده بودیم. همچنین می‌توانید در سفر به کرمان بازدید از کلوت شهداد را در برنامه خود قرار دهید. اکنون که با انواع سوغاتی های کرمان آشنا شدید، در سفر به کرمان کدامیک را انتخاب می‌کنید؟ چه اطلاعات دیگری در مورد سوغات و صنایع دستی کرمان دارید؟ فراموش نکنید که تجربیات و نظرات خود را با ما و سایر همراهان ایرانگرد به اشتراک بگذارید.
در حال ثبت رای
انتخاب من واسه سوغاتی خریدن قطعا کلمپه و حلوا پسته ی خوشمززززه اس. کرمان مردم خونگرمی هم داره وجاهای دیدنی زیاد. مس کرمانم که معروفه دیگه ظرف مسی واسه پختن غذاهای خوشمزه بخرید.
وای چه خووب مرسیاز توضیحات تون. حتما کرمان برم سوغاتی و صنایع دستیاشونو می بینیم میخرم. پته دوزی چه خوشگله دوست داشتم . شیرینی های سنتی شونم که معلومه خیلی خوشمزه است. هرچیزی خرما داشته باشه عالیه به به.
یکی از خریدهای مورد علاقه من در کرمان، خرید ظروف مسی و یا نقره با حکاکی نقوش قدیمی است. که بسیار زیبا و جذاب هستند. در صورتی که به سازهای موسیقی علاقه دارید، سازهای سنتی از قبیل تار، سنتور و غیره نیز در کرمان ساخته می‌شود. در هر شرایط یادمان باشد با خرید انواع صنایع دستی از اهالی این شهر و روستاهای آن حمایت کرده‌ایم
برای خرید روتختی و شنل به دنبال پارچه زیبا سنتی کرمانی بودم. که به پیشنهاد یکی از کرمانی‌ها خرید پارچه آجیده دوزی به من پیشنهاد شد. که به دلیل زیبایی و قدمت قدیمی که دارد، چند تکه از آن‌را برای خود و سوغات خریداری کردم. برای پادری به‌دنبال یکی از صنایع دستی این شهر بودک. که یکی‌از فروشنده‌ها خرید پادری سیس بافی را به‌من پیشنهاد داد، همچنین در خانه کرمانی‌ها ظروف مس و نقره قلم‌زنی بسیار دیده میشد. که از خرید آن‌هم غافل نشوید.
اگر به پارچه با هنرهای قدیمی علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنم حتماً اطلاعی از خوس دوزی به‌دست آورید، این هنر بر روی پارچه با الیافی از طلا و نقره دوخته می‌شود. و هنرمندان نقوش بسیار زیبایی را نقش می‌کنند.
پته کرمان خیلی زیباس و خیلی ظرافت در دوخت اون بکار میره. واقعا جزو صنایع دستی هست که ارزش خرید داره
وای خوراکی‌های کرمان که عالی هستن. من واسه هر کسی آوردم خیلی خوشش اومد اگه رفتین کرمان حتما خوراکی بخرین به عنوان سوغات کرمان
من به همراه خانواده خود برای گشت‌وگذار راهی استان کرمان شدیم. این استان از قدمت فراوانی برخوردار است. و پر از خوراکی‌های لذیذ سنتی و صنایع دستی زیبا می‌باشد. اما چون از مراکز فروش سوغات و صنایع دستی این شهر اطلاعی نداشتم، یکی از دوستانم که اهل کرمان بود پیشنهاد بسیار جالبی برای خرید سوغات و صنایع دستی به‌من داد که حتماً برای خرید به بازار سنتی این شهر بروم تا هم از بازار دیدن کنم و هم خرید خود را انجام دهم.